در این مطلب قصد داریم به این موضوع بپردازیم که SaaS چیست و چه کاربردی دارد.
نرم‌افزار ارائه شده از طریق اینترنت، در هر جا و هر زمانی اپلیکیشن‌ها را در دسترس شما قرار می‌دهد
یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین اشکال رایانش ابری نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS) است.
SaaS به زبان ساده، یک مدل توزیع نرم افزار است که در آن ارائه دهنده خدمات، اپلیکیشن‌هایی را برای مشتریان فراهم می کند و آنها را از طریق اینترنت در اختیار آنها قرار می‌دهد.
خدمات ابری نرم‌افزار SaaS روشی برای تحویل نرم افزار است که امکان دسترسی به داده‌ها را از هر دستگاهی با اتصال اینترنت و مرورگر وب فراهم می‌کند. در این مدل مبتنی بر وب، فروشندگان نرم‌افزار سرورها، پایگاه‌های اطلاعاتی و کدهایی که یک برنامه کاربردی را تشکیل می‌دهند، میزبانی و نگهداری می‌کنند.
SaaS مخفف عبارت Software as a Service است و نوعی مدل ارائه نرم افزار می‌باشد. به صورتی که نرم افزار و اطلاعات مربوط به آن کامل و یکپارچه بر روی ابر مستقر شوند.
با توجه به راحتی دسترسی، SaaS در بین بسیاری از کسب و کارها مورد تقاضا قرار گرفته است.
بسیاری از این اپلیکیشن‌های سازمانی بر روی این بستر مورد استفاده قرار می‌گیرند تا جایی که SaaS به یک استراتژی برای فروشندگان نرم‌افزارهای سازمانی تبدیل شده است.
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات SaaS امکان ارائه اپلیکیشن‌های سازمانی متنوعی را دارند که شامل :
اپلیکیشن‌های ایمیل و همکاری، مدیریت ارتباطات مشتری (CRM)، حسابداری و پرداخت حقوق، مدیریت فروش، مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی، مدیریت دیتابیس، برنامه ریزی منابع سازمان (ERP)، مدیریت محتوا و مدیریت و ویرایش مستندات می‌باشد.
درست مانند استفاده از خدمات ابری دیگر، سازمان‌ها معمولا موقع ثبت‌نام برای استفاده از اپلیکیشن‌های SaaS هزینه‌ی آن را بر اساس میزان مصرف ساعتی، روزانه، هفتگی و ماهیانه یا سالانه می‌پردازند.
از شرکت‌های معروف SaaS می‌توان به Salesforce، Slack، MailChimp و Dropbox اشاره کرد.
این شیوه با مدل سنتی پرداخت نرم افزار به صورت خرید license دائمی، همراه با هزینه‌های پیشبینی نشده و هزینه پشتیبانی مداوم در تضاد است.
saas چیست
پس از اینکه متوجه شدیم که SaaS چیست به سراغ نحوه قیمت گذاری این سرویس می‌رویم.
ارائه دهندگان خدمات SaaS معمولاً محصولات خود را بر اساس برخی معیارهای استفاده از نرم‌افزار قیمت‌گذاری می‌کنند.
برای مثال، ممکن است براساس تعداد کاربران اپلیکیشن، تعداد تراکنش‌ها یا برخی معیارهای دیگر قیمت‌گذاری کنند.
کاربران معمولا با استفاده از یک مرورگر به اپلیکیشن‌ها دسترسی دارند و در برخی سازمان‌ها ممکن است دسترسی از یک پایانه thin-client صورت بگیرد.
بیشتر خدمات SaaS براساس یک معماری multi tenant می‌باشد که از طریق آن می‌توان از یک تک نسخه از یک اپلیکیشن برای همه مشتریان استفاده کرد.
سازمان‌هایی که از SaaS استفاده می‌کنند می‌توانند در چارچوب پارامترهای خاص تنظیمات پیکربندی را تغییر دهند و نرم‌افزارها را براساس نیاز شخصی سازی کنند تا بتوانند به نیازهای ویژه‌شان پاسخ دهند تا بتوانند با بالاترین بازده ممکن خدمات و محصولات خود را به مشتریانشان تحویل دهند.
اما نمی‌توان به میزانی که می‌شود در نرم‌افزارهای سازمانی local که بر روی سیستم‌ها نصب می‌شوند تغییرات ایجاد کرد، کدها و ویژگی‌های نرم‌افزارهای SaaS را شخصی سازی کرد.
در بین برترین دلایل استفاده از SaaS می‌توان به این موارد اشاره کرد که در اصل این موضوع را برای ما روشن خواهد شد که کاربرد SaaS چیست.
هزینه‌های استفاده از سرویس SaaS براساس سیستم سرور ابری محاسبه می‌شود،
بنابراین سازمان‌ها دیگر نیازی به هزینه کردن برای نصب و راه‌اندازی اپلیکیشن‌های مورد نیازشان بر روی سخت‌افزار سیستم‌های خود ندارند.
استفاده از SaaS هزینه‌های مربوط به تهیه و خریداری و نگهداری سخت‌افزار مورد نیاز و خریداری نرم‌افزار و پشتیبانی آن را حذف و یا حداقل کاهش می‌دهد.
همچنین هزینه اولیه ثبت‌نام و راه‌اندازی یک اپلیکیشن SaaS معمولا کمتر از هزینه تمام شده خرید یک نرم‌افزار سازمانی همراه با license وبسایت آن است.
همچنین گاهی اوقات، استفاده از SaaS می‌تواند هزینه‌های طولانی مدت license نرم‌افزار را کاهش دهد،
البته این بستگی به مدل قیمت‌گذاری در ارائه SaaS برای استفاده یک فرد و الگوی استفاده شرکت دارد.
در واقع، این امکان وجود دارد که SaaS هزینه بیشتری نسبت به خرید license نرم افزار داشته باشد.
در انتخاب روش مورد نظر، سازمان‌ها و شرکت‌های فناوری اطلاعات باید این مساله را به دقت مورد بررسی قرار دهند.
خدمات ابری نرم‌افزار SaaS
همچنین SaaS برای شرکت‌ها انعطاف پذیری ذاتی همراه با سرویس‌های فضای ابری به ارمغان می‌آورد؛
آنها می‌توانند به جای خرید license نرم‌افزار و نصب نرم‌افزار بر روی رایانه‌های مختلف، بر پایه میزان نیاز و استفاده یکی از بسته‌های پیشنهادی SaaS را خریداری و ثبت‌نام کنند.
وقتی صحبت از خرید نرم‌افزار و به دنبال آن خرید سخت‌افزار مورد نیاز برای پشتیبانی آن می‌شود،
پس‌انداز حاصل از استفاده از سرویس SaaS خیلی پررنگ‌تر شده و بیشتر به چشم می‌آید.
این سرویس این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد که تا زمانی برای آن پرداخت کنند که دیگر تمایلی به استفاده از سرویس نداشته باشند.
این امکان باعث می‌شود تا سازمان‌ها بتوانند آسان‌تر بودجه خود را بر روی هزینه‌های جاری مدیریت و برنامه‌ریزی کنند.
آنها می‌توانند هر زمان که اراده کردند اشتراک خود را لغو کنند، بنابراین هزینه های جاری مربوط به خرید اشتراک SaaS را متوقف می‌کنند.
از آنجا که اپلیکیشن‌های ارائه شده توسط SaaS از طریق اینترنت در دسترس قرار می‌گیرند، کاربران معمولا می‌توانند از هر دستگاه و مکانی که دارای اتصال به اینترنت باشد به نرم‌افزارها دسترسی پیدا کنند.
امکان اجرا و دسترسی بر روی موبایل و کامپیوتر در مقایسه با بسیاری از اپلیکیشن‌های قدیمی که تنها از طریق کامپیوتر و سیستم قابل اجرا و در دسترس بودند نیز از دیگر امتیازات استفاده از SaaS است.
اپلیکیشن‌های SaaS نه تنها از محیط Windows، بلکه از MacOS و iOS و Android نیز پشتیبانی می‌کند و در همه مرورگر‌های اصلی قابل اجرا است.
مقیاس‌پذیری مزیت دیگر این سرویس است که از کامل کننده ترین دلایل این موضوع است که مزایای استفاده از SaaS چیست.
سرویس‌های ابری به طور کلی این امکان را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند تا بتوانند میزان خدمات و یا ویژگی‌های هر سرویس را بر طبق میزان نیاز بالا و پایین کنند و SaaS نیز مانند دیگر سرویس‌های ابری مستثنا نیست.
این ویژگی مخصوص کسب و کارهایی است که ذاتا فصلی هستند و تقاضا برای آنها با تغییر فصل دچار افت و خیز‌های زیادی می‌شود.
همچنین شرکت‌ها لازم نیست دیگر نگران خریداری و نصب آخرین نسخه‌های نرم‌افزار و پچ‌های امنیتی آن باشند،
زیرا ارائه دهندگان خدمات SaaS به صورت خودکار نرم‌افزارها را به روز‌رسانی می‌کنند و مشتریان از آن بهره‌مند می‌شوند.
این امر به ویژه می تواند برای سازمان‌هایی مفید و جذاب باشد که تعداد کارمندان کمی در حوزه فناوری اطلاعات برای انجام این کارها در اختیار دارند.
سرویس SaaS همراه با ریسک‌ها و چالش‌هایی نیز هست که یک سازمان برای بهره‌مندی از منافع و مزایای آن باید از آنها آگاه باشد.
همانند سایر سرویس‌های ابری، کاربران SaaS در ازای هزینه و طبق توافق صورت گرفته بین سرویس دهنده و سرویس گیرنده انتظار دارند که این سرویس همیشه فعال باشد تا بتوانند در صورت لزوم به اپلیکیشن‌های مورد نیاز دسترسی داشته باشند.
همچنین ارائه دهندگان این خدمات‌ها باید این اطمینان را به مشتریان بدهند که نرم‌افزارها دائما از لحاظ ویژگی‌های جدید، پچ‌های امنیتی و دیگر تغییرات مربوطه به روز رسانی می‌شوند.
اگرچه ارائه دهندگان SaaS در جهت به روز رسانی و در دسترس بودن مداوم سرویس اقدامات مهمی اتخاذ می‌کنند و این اطمینان را به مشتری می‌دهند و در این باره متعهد می‌شوند،
اما بزرگترین و مشهور‌ترین فروشندگان نیز می‌توانند با وقفه‌ای غیر منتظره در سرویس مواجه شوند.
شرکت‌هایی که از سرویس SaaS استفاده می‌کنند باید بدانند که ممکن است در هنگام دسترسی، برخی از سطوح کنترل را از دست بدهند. به طور کلی، این یکی از کمبود‌های تجارت خدمات فضای ابری است.
از دست دادن کنترل به این شکل می تواند به حوزه‌های دیگر نیز سرایت کند،
مانند زمانی که ارائه دهنده نسخه جدیدی از یک برنامه را اتخاذ می‌کند در صورتی که یک شرکت ممکن است آماده انجام چنین تغییراتی نباشد؛
و یا اینکه فعلا نخواهد هزینه‌ای برای آموزش نسخه جدید به کاربران متحمل شود.
همچنین اگر شرکتی بخواهد ارائه دهنده خدمات SaaS خود را تغییر دهد،
مجبور می‌شود که فایل‌های بسیار سنگینی را از طریق اینترنت به سیستم ارائه دهنده جدید انتقال دهد که کار بسیار سختی است.
در عوض، تغییر محل استقرار نرم‌افزارها، محل ذخیره فایل‌ها را تغییر نمی‌دهد و در محل مرکز داده خود شرکت باقی می‌ماند.
این متن در جواب این موضوع است که چالش و ریسک SaaS چیست.
بیشتر بخوانید : پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) چیست؟
امنیت و حفظ حریم خصوصی در SaaS نیز مانند سایر خدمات فضای ابری حائز اهمیت است.
اگر ارائه دهنده مورد نظر نتواند امنیت سیستم را برقرار کند و شکافی در سرورها باعث افشای اطلاعات شود،
این افشای اطلاعات می‌تواند امنیت اطلاعات شرکت و دسترسی به خدمات را مختل کند یا به خطر بیندازد.
سایر ریسک‌های بالقوه به کیفیت سرویس و تجربه کاربر مربوط می‌شود.
با وجود پیشرفت در فناوری شبکه، به دلیل اینکه برنامه‌های SaaS ممکن است به دور از مکانی که کاربران در آن قرار دارند هاست شوند،
ممکن است در آنجا مشکلاتی پیش بیاید که منجر به تاخیر در زمان پاسخگویی یا عملکرد اپلیکیشن‌ها شود.
بسیاری از سازمان‌ها استراتژی گسترده‌ای برای استفاده از فضای ابری ندارند و همین امر باعث شده است تا کاربران صاحب کسب و کار که برنامه‌های SaaS را به تنهایی و بدون داشتن دانش IT کسب می‌کنند، افزایش یابد تا شکاف های موجود را پر کند.
این کار باعث می‌شود هزینه‌های زیادی تلف شود، مدیریت داده‌ها را دچار ضعف می‌کند و برای انتقال فرایند‌ها و اطلاعات از یک سیستم non-integrate به یک سیستم دیگر کار اضافی نیاز است.
از آنجا که خدمات SaaS از جانب ارائه دهندگان مختلفی عرضه می‌شود،
نکته اصلی در بین این پیشنهادات ارائه شده توسط فروشندگان، افزایش ادغام خدمات است.
در این راستا هم سرویس‌هایی برای ادغام اپلیکیشن‌ها SaaS وجود دارد،
مانند ادغام ورودها و دسترسی‌ها به سیستم و مدیریت آنها، و هم اینکه جامعه‌ی فروشندگان این سرویس‌ها در تلاشند که در بین اپلیکیشن‌های ارائه دهندگان مختلف ادغام ایجاد کنند.
در نتیجه‌ی این اقدامات، شرکت‌ها آسان‌تر می‌توانند بین اپلیکیشن‌های ارائه شده از جانب ارائه دهندگان مختلف جابه‌جا شوند و با هماهنگی بیشتر و دردسر کمتر از آنها استفاده کنند.
نرم افزار مبتنی بر ابر و SaaS اصطلاحاتی هستند که اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. با این حال، چند تفاوت بین این دو وجود دارد.
SaaS در فضای ابری اجرا می‌شود، نرم‌افزارهای مبتنی بر ابر مانند خدمات وب آمازون (AWS) یا Microsoft Azure به کاربران امکان سفارشی‌سازی و مدیریت برنامه‌های کاربردی خود را می‌دهند.
کاربران SaaS برای به‌روزرسانی‌های مداوم و نگهداری نرم‌افزار هزینه اشتراک می‌پردازند، در حالی که نرم‌افزار مبتنی بر ابر عموماً از کاربران می‌خواهد که این کارها را خودشان انجام دهند.
در حالی که از نظر فنی می‌توان آن را به عنوان اجرای «از ابر» تعریف کرد، نرم‌افزار ابری به مکان وابسته نیست.
رایانش ابری برای توسعه دهندگان و بخش‌های فناوری اطلاعات است، نه لزوما افرادی که به سادگی یک برنامه را اجرا می‌کنند.
