ابر عمومی یکی از مدل‌های خدمات رایانش ابری است که توجه بسیاری از کسب‌وکارها را به خود جلب کرده و به عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های پردازش ابری شناخته می‌شود. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا ابر عمومی به یکی از گزینه‌های محبوب برای ذخیره‌سازی اطلاعات، پردازش داده‌ها و اجرای برنامه‌های کاربردی تبدیل شده است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با مفهوم ابر عمومی چیست، مزایا، کاربردها و اهمیت این فناوری بیشتر آشنا شوید.
ابر عمومی چیست؟
ابر عمومی ( Public Cloud) به مدلی از خدمات رایانش ابری گفته می‌شود که در آن خدمات و منابع رایانشی مانند سرورها، شبکه‌ها، برنامه‌های نرم‌افزاری و منابع ذخیره سازی به صورت مجازی توسط ارائه دهنده خدمات ابری مدیریت شده و با چندین سازمان از طریق اینترنت با چندین سازمان به اشتراک گذاشته می‌شود. این منابع به‌صورت اشتراکی در اختیار کاربران مختلف قرار می‌گیرند اما ایمن و مجزا مدیریت می‌شوند.
در گذشته، شرکت‌ها برای اجرای برنامه‌های خود مجبور به خرید تمامی تجهیزات زیرساخت مورد نیاز بودند که این کار هزینه زیادی را به‌همراه داشت و همچنین نیاز به نیروی فنی برای راه‌اندازی آنها وجود داشت. خدمات ابر عمومی به تمامی این چالش‌ها پایان داد و امکان دسترسی به خدمات کاملاً مدیریت‌شده را فراهم کرد.
مزایای اصلی ابر عمومی عبارتند از:
- هزینه‌های پایین
- مقیاس‌پذیری بالا
- دسترس‌پذیری و انعطاف‌پذیری
- به‌روزرسانی و نگهداری خودکار
- امنیت و پشتیبان‌گیری
- دسترسی به فناوری‌های نوین
- کاهش زمان راه‌اندازی
نحوه عملکرد ابر عمومی
ابر عمومی بر اساس مدل زیرساخت مشترک طراحی شده است که در آن چندین کاربر به منابع فیزیکی یکسانی مانند سرورها، ذخیره‌سازی و دستگاه‌های شبکه دسترسی دارند. این منابع توسط یک ارائه‌دهنده خدمات ابری مدیریت می‌شوند و از طریق فناوری مجازی‌سازی به چندین نمونه مجازی تقسیم می‌شوند. هر کاربر به یک محیط مجازی اختصاصی دسترسی دارد که به‌عنوان یک شبکه جداگانه و خصوصی ارائه می‌شوند، در حالی که زیر ساخت فیزیکی برای همه کاربران مشترک است.
مدیریت تخصیص منابع در ابر عمومی توسط ارائه‌دهنده خدمات ابری انجام می‌شود که این پلتفرم به‌طور خودکار منابع مجازی را بر اساس درخواست‌های کاربران تخصیص می‌دهد، به‌طوری‌که کاربران می‌توانند از یک ماشین مجازی ساده تا یک محیط پیچیده با چندین لایه نرم‌افزاری استفاده کنند. همچنین، این سیستم به کاربران اجازه می‌دهد تا به‌سرعت منابع را بر اساس نیازهای فعلی خود افزایش و یا کاهش دهند.
ابر عمومی برخی از ارائه دهندگان مانند ابر آسیاتک دارای قابلیت کلاسترینگ می‌باشد. این قابلیت داده‌ها را در چندین دیسک فیزیکی در مکان‌های مختلف ذخیره می‌کند تا داده‌ها همیشه در دسترس و ایمن باشند و دسترسی سریع به اطلاعات فراهم می‌شود.
علاوه بر این، تدابیر امنیتی متنوعی شامل رمزگذاری داده‌ها، مدیریت هویت و دسترسی، و کنترل‌های امنیتی فیزیکی به‌منظور حفاظت از زیرساخت مشترک و داده‌های کاربران پیاده‌سازی می‌شود. این اقدامات امنیتی کمک می‌کنند تا حریم خصوصی کاربران حفظ شده و خطرات احتمالی کاهش یابد.
انواع سرویس‌های ابر عمومی
ابر عمومی به سه نوع تقسیم می‌شود:
- زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)
در این مدل، ارائه‌دهنده خدمات ابری تمام اجزای زیرساخت رایانشی مانند سرورها، ذخیره‌سازی و سیستم‌های مجازی‌سازی را ارائه می‌دهد. با خرید سرور ابری کاربران از طریق یک داشبورد به شبکه وسیعی از سخت افزارها دسترسی خواهند داشت، بدون اینکه نیازی به هزینه‌های نگهداری فیزیکی داشته باشند.
- پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
در این مدل، ارائه‌دهنده ابری ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز را برای توسعه برنامه‌های کاربردی در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. PaaS به دلیل ارائه میان‌افزار، ابزارهای توسعه و مدیریت پایگاه داده، می‌تواند از کل فرایند ساخت برنامه، از طراحی تا راه‌اندازی و نگهداری، پشتیبانی کند.
- نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS)
در این مدل، ارائه‌دهنده خدمات رایانشی میزبان برنامه‌های کاربردی تخصصی خود بوده و این برنامه‌ها را به مشتریان عرضه می‌کند. SaaS، برنامه‌هایی مانند ایمیل و ذخیره‌سازی فایل‌ها را از طریق مرورگر وب ارائه می‌دهد. با استفاده از این سرویس، نیازی به دانلود نرم‌افزار یا به‌روزرسانی آن نیست. Google Workspace و Dropbox از نمونه‌های برجسته خدمات ابری SaaS هستند.
از جمله ارائه‌دهندگان خارجی و ایرانی محبوب خدمات ابر عمومی می‌توان به ابر آسیاتک، Amazon Web Services، IBM، Google، Microsoft، Oracle و Salesforce اشاره کرد.
ویژگی‌های ابرهای عمومی
1. چند مستاجری (Multitenancy)
ابرهای عمومی از معماری چنداجاره‌ای استفاده می‌کنند، به این معنی که منابع رایانشی به طور مشترک بین چندین کاربر قرار دارد، اما هر کاربر در بخش‌های جداگانه و امنی در فضای ابری فعالیت می‌کند.
2. ادغام منابع (Resource Pooling)
معماری ابر عمومی به گونه‌ای طراحی شده است که منابعی مانند قدرت پردازش، پهنای باند شبکه و فضای ذخیره‌سازی به صورت مشترک در دسترس کاربران قرار گیرد. این ویژگی بهره‌وری را افزایش داده و امکان توزیع، متناسب منابع با نیاز کاربران را فراهم می‌کند.
3. دسترسی گسترده به شبکه (Broad Network Access)
ابرهای عمومی به صورت آنلاین قابل دسترسی هستند، به این معنی که کاربران می‌توانند از هر کجا و با هر دستگاهی مانند لپ‌تاپ، گوشی هوشمند یا تبلت به خدمات و منابع دسترسی داشته باشند.
4. سرویس خودکار بر حسب نیاز (On-demand Self-service)
کاربران ابر عمومی می‌توانند به صورت خودکار و بر اساس نیاز خود منابع رایانشی را از پنل ارائه دهنده مورد نظر دریافت کنند، بدون آن که نیاز به دخالت مستقیم ارائه‌دهنده خدمات باشد. این ویژگی به سرعت و انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات کمک می‌کند.
5. انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری (Elasticity and Scalability)
معماری ابر عمومی برای مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری بالا طراحی شده است، به طوری که کاربران می‌توانند به سرعت منابع را برای مواجهه با افزایش حجم کاری افزایش دهند و در صورت کاهش نیاز، آن را کاهش دهند. این فرآیند اغلب به صورت خودکار انجام می‌شود.
6. پرداخت بر اساس مصرف (Metered Billing)
در ابرهای عمومی، کاربران بر اساس میزان استفاده از منابع هزینه پرداخت می‌کنند. این مدل پرداخت بر اساس مصرف، نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را از بین می‌برد و امکان مدیریت بهینه هزینه‌ها را فراهم می‌کند.
دلایل استفاده از ابر عمومی
براساس گزارشات اخیر انجام شده توسط Flexera، بیش از 91٪ از کسب‌وکارها از ابر عمومی استفاده می‌کنند که دلیل اصلی آن مزایای اقتصادی این مدل رایانشی است. در ادامه، به بررسی دلایل و مزایای استفاده از ابر عمومی می‌پردازیم:
کاهش هزینه‌های اولیه
ساخت و راه‌اندازی زیرساخت‌های IT به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی نیاز دارد، از جمله خرید تجهیزات و نرم‌افزارها و همچنین تخصیص فضای فیزیکی برای نگهداری آنها. اما با استفاده از ابر عمومی، نیازی به این هزینه‌های اولیه نیست. شما با خرید سرور مجازی و انتخاب منابع مورد نیاز خود تنها برای مصرف روزانه در هر ماه هزینه پرداخت می‌کنید، و هزینه‌های نگهداری و ارتقاء تجهیزات نیز توسط ارائه‌دهنده خدمات ابری بر عهده گرفته می‌شود.
مقیاس پذیری
با استفاده از خدمات ابر عمومی می‌توانید به جای تهیه و نصب تجهیزات فقط با چند کلیک منابع مورد نیاز خود را افزایش یا کاهش دهید. این انعطاف پذیری در تغییر منابع به شما امکان می‌دهد تا به راحتی با نیازهای متغیر سازمان خود همگاام شوید و از منابع بهینه استفاده کنید.
دسترسی آسان
خدمات ابری به شما امکان می‌دهد تا از هر نقطه و در هر زمان با استفاده از اینترنت به داده‌ها و نرم‌افزارهای خود دسترسی داشته باشید. همچنین، تیم‌ها می‌توانند به صورت آنی به ابزارها و داده‌های مشترک دسترسی داشته باشند و همکاری را ساده‌تر می‌کند.
قابلیت اطمینان
ارائه دهندگان ابر عمومی اغلب نسبت به زیرساخت‌های داخلی قابل اعتمادتر است. ارائه‌دهندگانی مانند ابر آسیاتک شبکه‌ای از سرورها دارند که اگر یک سرور دچار مشکل شود، سرور دیگری بلافاصله وظیفه آن را به‌عهده می‌گیرد. این ویژگی منجر به کاهش زمان وقفه و افزایش آپتایم و بهره‌وری می‌شود. همچنین، داده‌ها به صورت خودکار پشتیبان‌گیری می‌شوند تا در صورت بروز مشکل، اطلاعات به راحتی بازیابی شوند.
هزینه‌ها
خدمات ابر عمومی نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه در زیرساخت‌های IT را کاهش می‌دهد و برای استفاده از خدمات آن فقط کافیست به صورت ماهانه و یا PAYG هزینه پرداخت کنید. برای مدیریت ریسک‌های مالی، می‌توانید بودجه‌ریزی دقیق و ردیابی مصرف را انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا از هزینه‌های غیرمنتظره جلوگیری کنید و با استفاده بهینه از منابع، هزینه‌ها را کاهش دهید.
معایب استفاده از ابر عمومی
استفاده از ابر عمومی، با وجود مزایای متعدد، می‌تواند برخی چالش‌ها و ریسک‌های تجاری را نیز به همراه داشته باشد. در ادامه، دو ریسک و معایب استفاده از ابر عمومی و راهکارهایی برای مدیریت آنها اشاره می‌کنیم:
امنیت
ابرهای عمومی به دلیل محیط اشتراکی با چالش‌های امنیتی خاصی روبه‌رو هستند. هرچند ارائه‌دهندگان این خدمات، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در زمینه امنیت سایبری انجام می‌دهند، همچنان خطرات مربوط به نفوذ و حملات سایبری، مانند فیشینگ و سرقت هویت، وجود دارند که ممکن است داده‌های شما را به خطر بیندازند.
برای کاهش این ریسک‌ها، می‌توانید از حفاظت بارهای کاری (Workload Protection) بهره ببرید که سطح ایمنی بیشتری را فراهم می‌کند. همچنین، استفاده از رمزگذاری داده‌ها، احراز هویت چندمرحله‌ای می‌تواند به تقویت امنیت و حفاظت از اطلاعات شما کمک کند.
کنترل محدود
استفاده از خدمات ابری عمومی ممکن است باعث کاهش کنترل شما بر برخی فرآیندها شود. به عنوان مثال، نرم‌افزارهای ارائه‌شده از طریق SaaS به طور کلی محدودیت‌هایی در سفارشی‌سازی دارند و این موضوع می‌تواند شما را ملزم کند تا برخی از فرآیندهای کسب‌وکارتان را با ویژگی‌های این نرم‌افزارها سازگار کنید. علاوه بر این، ارائه‌دهندگان خدمات ابری ممکن است بدون اطلاع شما تغییراتی در سخت‌افزار یا نرم‌افزار خود اعمال کنند که منجر به از دست دادن ویژگی‌های کلیدی یا ایجاد آسیب‌پذیری‌های جدید شود. برای مدیریت این محدودیت‌ها، می‌توانید از یک مدل ابر ترکیبی استفاده کنید که بخشی از کنترل را به شما بازمی‌گرداند، یا در قراردادهای خود با ارائه‌دهنده، کنترل بیشتری درخواست کنید.
وابستگی به ارائه‌دهنده
با وجود اینکه اکثر ارائه‌دهندگان سرور ابری خدمات و منابع مشابهی ارائه می‌دهند، تفاوت در نحوه ارائه و کنترل این منابع بین ارائه‌دهندگان ممکن است مهاجرت ابری را دشوار کند. این امر موجب ایجاد وابستگی به یک ارائه‌دهنده خاص می‌شود که می‌تواند هزینه‌ها را افزایش داده و قابلیت‌های سازمان‌ها را محدود کند که البته کارشناسان مجرب ابر آسیاتک این مسئله را برای کاربران راحت کرده‌اند و در کمترین زمان ممکن می‌توانید سرورهای ابری خود را به زیرساخت قدرتمند ابر آسیاتک منتقل کنید.
چگونه از خدمات ابر عمومی استفاده کنیم؟
ابر عمومی ساده‌ترین نوع از انواع خدمات رایانش ابری است که برای دسترسی به منابع، پلتفرم‌ها یا خدمات بیشتر، تنها کافیست در وبسایت یکی از ارائه دهندگان خدمات ابری ثبت نام کنید و پس از ورود به پنل کاربری، سرور ابری مورد نظر را با منابع دلخواه بسازید و براساس مقدار مصرف خود از منابع هزینه پرداخت کنید.
منابعی مانند زیرساخت، توان پردازشی، فضای ذخیره‌سازی یا برنامه‌های ابری از طریق سخت‌افزار متعلق به ارائه‌دهنده مجازی‌سازی شده، به دریاچه‌های داده منتقل می‌شوند و از طریق اینترنت یا یک اتصال شبکه اختصاصی به مشتری ارائه می‌گردند.
ابر عمومی، مانند خدمات آب و برق که از طریق شبکه‌های گسترده به دست کاربران می‌رسند، نتیجه توسعه زیرساختی پیچیده و گسترده است. کاربران در ابر عمومی مالکیت مستقیم بر فضای ذخیره‌سازی، منابع پردازشی یا زیرساخت‌های سخت‌افزاری ندارند؛ درست مانند آب و برق که مصرف کنندگان بدون مالیکت بر شبکه‌های تولید و توزیع، تنها از خدمات و منابع خریداری شده خود استفاده می‌کنند. در ابر عمومی نیز کاربران با پرداخت هزینه بر اساس استفاده، به منابعی همچون فضای ذخیره‌سازی، قدرت پردازشی و سایر خدمات ابری دسترسی پیدا می‌کنند و نیازی به مدیریت و نگهداری زیرساخت‌ها ندارند.
جمع بندی
ابر عمومی یکی از انواع مدل‌های خدمات رایانش ابری است که کسب و کارها می‌توانند بدون صرف هزینه برای زیرساخت، به منابع رایانشی، ذخیره سازی و برنامه‌های کاربردی دسترسی پیدا کنند. در این مدل رایانشی، ارائه‌دهنده خدمات ابری زیرساخت و منابع لازم را مدیریت می‌کند و کاربران می‌توانند بر اساس نیاز خود، از این منابع به صورت مقیاس‌پذیر و بهینه استفاده کنند. اگر به دنبال ارائه‌دهنده ابر عمومی برای خرید سرور ابری هستید که تخصص و نرم‌افزارهای خاصی را در حوزه‌های مختلف ارائه دهد، ابر آسیاتک با خدمات متنوع و زیرساخت‌های پیشرفته‌ای که دارد بهترین انتخاب برای شما خواهد بود. خدمات ابر عمومی آسیاتک به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی به منابع رایانشی و ذخیره‌سازی دسترسی پیدا کنید و از مزایای بهترین سرور ابری بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
1- آیا ابر عمومی همان سرور ابری است؟
سرور ابری می‌تواند بخشی از یک ابر عمومی باشد، اما ابر عمومی شامل طیف وسیع‌تری از خدمات و منابع ابری است.
2- چگونه از خدمات ابر عمومی استفاده کنم؟
کاربران می‌توانند با ثبت‌نام در یک ارائه‌دهنده خدمات ابری، به منابع و خدمات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کرده و هزینه آن را بر اساس میزان استفاده پرداخت کنند.
3- آیا امنیت داده‌ها در ابر عمومی تضمین شده است؟
امنیت در ابر عمومی به عهده هر دو طرف، یعنی ارائه‌دهنده و کاربر است.
4- آیا می‌توانم به راحتی از یک ابر عمومی به ابر خصوصی منتقل شوم؟
انتقال از ابر عمومی به ابر خصوصی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا هر ارائه‌دهنده ممکن است زیرساخت‌ها و فرایندهای متفاوتی داشته باشد.
5- هزینه‌های استفاده از ابر عمومی چگونه محاسبه می‌شود؟
هزینه‌ها معمولاً بر اساس میزان مصرف منابع، مانند ذخیره‌سازی و پردازش، به صورت ساعتی محاسبه می‌شود.
