اتوماسیون ابری چیست؟ انواع، موارد استفاده و مزایا

تصور کنید تمام وظایف تکراری و زمان‌بر خود را به سیستمی هوشمند بسپارید که به‌صورت خودکار و بدون نیاز به نظارت شما انجام شوند. این دقیقاً همان چیزی است که اتوماسیون ابری ارائه می‌دهد. این فناوری به شما امکان می‌دهد وظایف مختلفی مانند به‌روزرسانی نرم‌افزارها، مدیریت داده‌ها، و حتی شناسایی و رفع مشکلات را به شکلی هوشمند و خودکار انجام دهید. در این مقاله، به بررسی مفهوم اتوماسیون اداری ابری و مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.

اتوماسیون ابری چیست؟

اتوماسیون ابری (Cloud automation) به فرآیند خودکارسازی انجام وظایف و عملیات مرتبط با منابع ابری بدون نیاز به دخالت انسانی اشاره دارد. این فرآیند از نرم‌افزار یا کد برای ایجاد جریان‌های کاری خودکار در سرور ابری استفاده می‌کند که بدون نیاز به مدیریت مستقیم مدیران سیستم، انجام می‌شود. 

اتوماسیون ابری به کنترل و مدیریت منابع ابری کمک می‌کند و وظایف تکراری و ضروری مانند راه‌اندازی سرورها، یکپارچه‌سازی با گره‌های ابری و تصفیه داده‌ها را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد، که این امر باعث به افزایش کارایی و کاهش خطاهای انسانی می‌شود. علاوه بر این، اتوماسیون ابری می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند تست کد، تشخیص مشکلات شبکه، امنیت داده‌ها و حتی مدیریت استقرار برنامه‌های SaaS و PaaS به‌کار گرفته شود.

دلایل استفاده از اتوماسیون ابری

در مدل‌های قدیمی جریان کاری، اگر یک توسعه‌دهنده نیاز به منابع سرور برای راه‌اندازی یک برنامه جدید داشت، باید از یک سلسله مراتب داخلی برای دریافت زمان سرور استفاده می‌کرد. این فرایند شامل ارائه توجیه بازگشت سرمایه به واحدهای تجاری و مالی و همچنین ارسال درخواست‌های دقیق برای سخت‌افزار مورد نیاز بود. پس از دریافت تاییدیه‌ها، توسعه‌دهنده باید از دپارتمان فناوری اطلاعات یا یک یکپارچه‌ساز سیستم بخواهد که سخت‌افزار را برای استقرار پیکربندی کند. این فرآیند می‌تواند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد و احتمال خطای انسانی در هر مرحله وجود دارد. همچنین، استقرار و اجرای سنتی بارهای کاری سازمانی فرآیندی زمان‌بر و دستی است که معمولاً شامل وظایف تکراری مانند موارد زیر می‌شود:

• اندازه‌گذاری، فراهم‌سازی و پیکربندی منابع مانند ماشین‌های مجازی (VMs)
• ایجاد کلاسترهای VM و تعادل بار
• ایجاد شماره‌های واحد منطقی ذخیره‌سازی (LUNs)
• راه‌اندازی شبکه‌های مجازی
• انجام استقرار واقعی ابری
• نظارت و مدیریت در دسترس بودن و عملکرد

این فرآیندها اگرچه مؤثر هستند، اما به‌طور معمول ناکارآمد بوده و با خطاهایی همراه‌اند که ممکن است باعث تأخیر در در دسترس بودن بارهای کاری شوند و حتی آسیب‌پذیری‌های امنیتی ایجاد کنند که سازمان را در معرض خطر قرار دهند. اتوماسیون ابری وقتی به‌درستی پیاده‌سازی شود، وابستگی کمتری به افراد و فرآیندهای دستی دارد و بیشتر به فریم‌ورک‌هایی تکیه می‌کند که تأمین منابع را خودکار می‌کنند.

با استفاده از اتوماسیون ابری، سازمان‌ها می‌توانند فرآیندهای تکراری و دستی را خودکار کرده و بارهای کاری را به‌صورت سریع‌تر، دقیق‌تر و با کارایی بیشتر استقرار و مدیریت کنند. این امر نه تنها کارایی را افزایش می‌دهد بلکه خطاهای انسانی را کاهش داده و زمان پاسخگویی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. برای دستیابی به اتوماسیون ابری، تیم فناوری اطلاعات باید از ابزارهای ارکستراسیون و اتوماسیون استفاده کند که در محیط‌های مجازی‌سازی‌شده اجرا می‌شوند.

انواع اتوماسیون ابری

اتوماسیون اداری ابری شامل مجموعه‌ای از فرآیندها و ابزارهای خودکاری است که به بهبود و تسهیل عملیات در محیط‌های ابری کمک می‌کنند. هر کدام از این انواع اتوماسیون ابری به‌طور خاص برای بهینه‌سازی کارایی، کاهش خطاها و افزایش سرعت انجام کارها طراحی شده‌اند. در اینجا به توضیح انواع اصلی اتوماسیون ابری می‌پردازیم:

تامین منابع (Provisioning Resources)

این نوع اتوماسیون به فرآیند راه‌اندازی و مدیریت خودکار منابع ابری، مانند سرورها و ذخیره‌سازی ابری، اشاره دارد. با استفاده از زیرساخت به‌عنوان کد (IaC)، سازمان‌ها می‌توانند منابع خود را از طریق کد تعریف کنند و به‌صورت خودکار آنها را راه‌اندازی و پیکربندی نمایند. ابزارهایی مانند Terraform به خودکارسازی فرآیند پیکربندی کمک می‌کنند و این امر باعث کاهش زمان و خطاهای انسانی می‌شود. همچنین، معماری‌های بدون سرور (serverless) می‌توانند به‌طور خودکار با استفاده از اسکریپت‌ها و کدهای مخصوص تأمین شوند.

نظارت بر منابع (Monitoring Resources) 

در یک محیط ابری، نظارت بر عملکرد و منابع از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از ابزارهای Observability، سیستم‌ها به‌طور خودکار فعالیت‌ها را ثبت و تحلیل می‌کنند تا از وقوع مشکلات احتمالی جلوگیری شود. این ابزارها به‌طور مداوم عملکرد سیستم‌ها، داده‌های لاگ و متریک‌ها را بررسی می‌کنند و در صورت شناسایی هرگونه ناهنجاری یا عملکرد غیرعادی، هشدارهای لازم را صادر می‌کنند. این فرآیند، عیب‌یابی و مدیریت پیشگیرانه را تسهیل می‌کند.

استقرار برنامه‌ها (Application Deployment)  

استقرار خودکار برنامه‌ها به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که فرآیندهای تست، ساخت و استقرار را به‌طور خودکار و سریع انجام دهند. ابزارهای DevOps به خودکارسازی این فرآیندها کمک می‌کنند تا برنامه‌ها بدون مشکل و به‌طور سریع در محیط‌های مختلف مستقر شوند. این اتوماسیون نه‌تنها سرعت استقرار را افزایش می‌دهد، بلکه احتمال بروز خطاها و مشکلات در حین استقرار را نیز کاهش می‌دهد.

مدیریت پیکربندی (Configuration Management)

اتوماسیون مدیریت پیکربندی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که تمامی منابع و سیستم‌ها به‌طور صحیح و مطابق با استانداردهای تعیین‌شده پیکربندی شده‌اند. این ابزارها به‌طور خودکار هرگونه انحراف از وضعیت مطلوب را شناسایی و اصلاح می‌کنند تا سیستم‌ها همیشه در حالت بهینه خود عمل کنند.

امنیت (Security)

اتوماسیون امنیتی، که معمولاً تحت عنوان DevSecOps شناخته می‌شود، امنیت را به‌طور یکپارچه در تمام مراحل چرخه حیات نرم‌افزار (از توسعه تا استقرار) پیاده‌سازی می‌کند. این ابزارها به‌طور خودکار کنترل‌های امنیتی را اجرا کرده، آسیب‌پذیری‌ها را اسکن می‌کنند و سیاست‌های امنیتی را در طول فرآیندهای مختلف نظارت و اعمال می‌کنند. این اتوماسیون به بهبود وضعیت امنیتی و کاهش خطرات امنیتی در محیط ابری کمک می‌کند.

ارکستراسیون جریان‌های کاری (Workflow Orchestration)

ارکستراسیون جریان‌های کاری به هماهنگی و ترتیب‌دهی خودکار وظایف مختلف در یک فرآیند ابری اشاره دارد. ابزارهای ارکستراسیون وظایف مختلف را به‌طور خودکار و منظم انجام می‌دهند تا فرآیندهای پیچیده به‌طور صحیح و کارآمد اجرا شوند. این نوع اتوماسیون به بهبود مقیاس‌پذیری و قابلیت اطمینان در عملیات ابری کمک می‌کند و باعث می‌شود که فرآیندها به‌طور خودکار و بدون نیاز به دخالت دستی اجرا شوند.

لاگ‌برداری و نظارت (Logging and monitoring)

سیستم‌های ابری می‌توانند به‌طور خودکار تمامی رویدادها و فعالیت‌های مرتبط با سرویس‌ها و بارهای کاری را ثبت کرده و از فیلترهای نظارتی برای شناسایی ناهنجاری‌ها یا رویدادهای غیر منتظره استفاده کنند. این امر به مدیران کمک می‌کند تا به‌طور سریع مشکلات را شناسایی کرده و واکنش‌های لازم را انجام دهند.

 

هر یک از انواع مختلف اتوماسیون ابری نقش مهمی در بهینه‌سازی عملیات ابری، افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها و خطاها، و بهبود امنیت و مقیاس‌پذیری دارند. با استفاده از این اتوماسیون‌ها، سازمان‌ها می‌توانند از منابع ابری به‌طور مؤثرتری استفاده کرده و زمان و هزینه‌های مربوط به فرآیندهای دستی را کاهش دهند.

موارد استفاده اتوماسیون ابری

اتوماسیون ابری می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد، از جمله:

• مدیریت منابع ابری
• پیاده‌سازی و مدیریت نرم‌افزار
• مدیریت پیکربندی
• مانیتورینگ و نظارت
• سخه‌برداری و بازیابی
• اتوماسیون فرآیندهای تجاری
• تست و توسعه خودکار
• چند ابر و ترکیب ابرها
• تامین زیرساخت با ابزارهای خودکار  
• مدیریت بارهای کاری 
• پشتیبانی از فرایندهای DevOps

مزایای اتوماسیون ابری 

این فناوری زمانی که به درستی پیاده‌سازی شود، اتوماسیون ابری مزایای زیادی دارد، از جمله:

• صرفه‌جویی در زمان و هزینه
• سریع‌تر، امن‌تر و مقیاس‌پذیرتر از انجام دستی وظایف
• افزایش کارایی
• ساده‌تر بودن پیاده‌سازی
• بهبود فرآیندهای مدیریتی و نظارتی
• آزادسازی تیم‌های فناوری اطلاعات از وظایف تکراری و اداری
• مدیریت منابع ابری
• بهبود وضعیت امنیتی
• کاهش فرآیندهای مستعد خطا
• انجام منظم پشتیبان گیری از داده‌ها

تفاوت اتوماسیون ابری و ارکستراسیون ابری

اتوماسیون ابری و ارکستراسیون ابری دو مفهوم مرتبط اما مجزا هستند که هرکدام نقش خاصی در مدیریت زیرساخت‌های ابری ایفا می‌کنند.

اتوماسیون ابری (Cloud Automation)

اتوماسیون ابری به فرآیند خودکارسازی وظایف و جریان‌های کاری دستی در مدیریت و عملیات زیرساخت‌ها و خدمات ابری اشاره دارد. این فرآیند بر ساده‌سازی وظایف تکراری، کاهش دخالت انسانی و افزایش کارایی تمرکز دارد. اتوماسیون شامل اسکریپت‌نویسی، استفاده از ابزارهای مدیریت پیکربندی و اتخاذ رویکردهایی مانند زیرساخت به‌عنوان کد Infrastructure as Code مخفف IaC برای فراهم‌سازی، پیکربندی، استقرار و مدیریت منابع ابری است.  

خودکارسازی فرآیندهایی مانند تهیه ماشین‌های مجازی، پیکربندی تنظیمات شبکه یا استقرار برنامه‌ها با استفاده از اسکریپت‌ها یا الگوهای از پیش تعریف‌شده، نمونه‌هایی از اتوماسیون ابری هستند.

ارکستراسیون ابری (Cloud Orchestration)

ارکستراسیون به هماهنگی و مدیریت وظایف و جریان‌های کاری خودکار بین چندین سرویس ابری اشاره دارد. هدف آن یکپارچه‌سازی و هماهنگ کردن وظایف اتوماسیون برای دستیابی به اهداف بزرگ‌تر یا فرآیندهای جامع‌تر است. ارکستراسیون شامل تعریف جریان‌های کاری، وابستگی‌ها و ترتیب اجرای وظایف برای خودکارسازی فرآیندهای پیچیده است.

ارکستراسیون استقرار یک برنامه چند لایه که شامل تهیه ماشین‌های مجازی، پیکربندی شبکه، استقرار پایگاه‌های داده و تنظیم موازنه‌کننده‌های بار می‌شود، نیازمند هماهنگی وظایف مختلف اتوماسیون است تا با ترتیب صحیح و وابستگی‌های مناسب اجرا شوند.

تفاوت اصلی:

اتوماسیون ابری: روی خودکارسازی وظایف یا فرآیندهای منفرد تمرکز دارد.  

ارکستراسیون ابری: وظیفه مدیریت و هماهنگی این فرآیندهای خودکار را برای دستیابی به اهداف بزرگ‌تر بر عهده دارد.  

اگر اتوماسیون را به دنده‌های یک ماشین تشبیه کنیم، ارکستراسیون مکانیسمی است که حرکت این دنده‌ها را هماهنگ می‌کند تا به یک نتیجه مشخص دست یابد. اتوماسیون و ارکستراسیون مکمل یکدیگر هستند. اتوماسیون وظایف کوچک را ساده‌تر می‌کند، در حالی که ارکستراسیون این وظایف را برای اجرای فرآیندهای پیچیده به هم متصل می‌کند. با ترکیب این دو، سازمان‌ها می‌توانند محیط‌های ابری کارآمدتر، انعطاف‌پذیرتر و مقیاس‌پذیرتری ایجاد کنند.

در جدول زیر، به بررسی تفاوت اتوماسیون ابری و ارکستراسیون ابری خواهیم پرداخت:

 

ویژگی	اتوماسیون ابری (Cloud Automation)	ارکستراسیون ابری (Cloud Orchestration)
تعریف	خودکارسازی وظایف و فرآیندهای منفرد و تکراری	هماهنگی و مدیریت وظایف خودکار برای ایجاد یک فرآیند جامع و هدفمند
تمرکز	اجرای خودکار یک وظیفه خاص یا فرآیند کوچک	اتصال و ترتیب‌دهی چندین فرآیند خودکار برای رسیدن به یک هدف بزرگ‌تر
مثال‌ها	ایجاد ماشین مجازی پیکربندی تنظیمات شبکه اعمال تغییرات امنیتی	استقرار یک برنامه چند لایه شامل تهیه ماشین مجازی، پایگاه داده و شبکه
نیاز به وابستگی‌ها	ندارد؛ روی وظایف مستقل تمرکز دارد	دارد؛ وابستگی‌ها و ترتیب اجرای فرآیندها را مدیریت می‌کند
پیچیدگی	ساده و محدود به وظایف خاص	پیچیده و شامل چندین وظیفه مرتبط
ابزارها	اسکریپت‌ها، ابزارهای پیکربندی، رویکرد زیرساخت به‌عنوان کد (IaC)	ابزارهای مدیریت جریان کاری و ارکستراسیون، مانند Kubernetes
هدف	افزایش سرعت، کاهش خطا و حذف کارهای دستی	یکپارچه‌سازی فرآیندهای متعدد برای دستیابی به یک هدف نهایی
کاربردها	مدیریت وظایف تکراری و ساده	مدیریت فرآیندهای پیچیده و وابسته

 

نمونه‌هایی از خدمات اتوماسیون ارائه‌دهندگان ابر عمومی

هیچ ابزار یا پلتفرم واحدی وجود ندارد که تمام نیازهای اتوماسیون را برطرف کند. بسته به نوع سرویس ابری (خصوصی، عمومی یا چندابری) و وظایف موردنظر، می‌توان از ابزارهای مختلفی استفاده کرد. این ابزارها از ابزارهای داخلی برای مدیریت ابرهای خصوصی گرفته تا خدمات پیشرفته ارائه‌دهندگان ابر عمومی و حتی ابزارهای تخصصی برای مدیریت چندابری را شامل می‌شوند.

خدمات اتوماسیون ارائه‌دهندگان ابر عمومی:

AWS (آمازون وب سرویس)

• AWS Config
• AWS CloudFormation
• AWS Elastic Compute Cloud Systems Manager

Google Cloud

• Google Cloud Composer
• Google Cloud Deployment Manager

IBM Cloud

• IBM Cloud Orchestrator

 Microsoft Azure

•  Azure Resource Manager
• Azure Automation

جمع بندی

همانطور که اشاره شد، اتوماسیون ابری به‌عنوان یک تحول اساسی در مدیریت منابع و فرآیندهای ابری، امکان انجام وظایف تکراری و پیچیده را به‌صورت خودکار و با دقت بالا فراهم می‌کند. این فناوری با حذف نیاز به دخالت دستی، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در زمان و هزینه صرفه‌جویی کرده، کارایی عملیاتی خود را افزایش داده و احتمال بروز خطاهای انسانی را به حداقل برسانند. سازمان‌ها با به‌کارگیری اتوماسیون ابری می‌توانند امنیت و کارایی خود را افزایش داده و منابع انسانی خود را به جای وظایف تکراری، بر روی پیشرفت متمرکز کنند. شرکت ابر آسیاتک نیز با ارائه راهکارهای نوین در این حوزه، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از مزایای اتوماسیون ابری بهره‌مند شوند.

سوالات متداول

1- کدام سازمان‌ها می‌توانند از اتوماسیون ابری استفاده کنند؟

تقریباً تمام سازمان‌ها از استارتاپ‌ها تا شرکت‌های بزرگ می‌توانند از این فناوری بهره‌مند شوند.

2- پیاده‌سازی اتوماسیون ابری چقدر زمان می‌برد؟

بستگی به پیچیدگی زیرساخت و اهداف شرکت دارد، اما با برنامه‌ریزی صحیح، می‌توان آن را در مدت کوتاهی اجرا کرد.

3- آیا اتوماسیون ابری نیاز به مهارت‌های خاصی دارد؟

بله، مهارت‌هایی در زمینه DevOps، کدنویسی برای ابزارهای IaC، و آشنایی با پلتفرم‌های ابری مورد نیاز است.

4- آیا اتوماسیون ابری به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند؟

بله، با کاهش نیاز به نیروی انسانی برای انجام وظایف تکراری و بهینه‌سازی استفاده از منابع به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.