پردازش ابری راهی برای دسترسی به اطلاعات و برنامه‌های کاربردی بدون نیاز به زیرساخت‌های فیزیکی گران‌قیمت است. با استفاده از رایانش ابری، به جای اینکه بخواهید همه‌چیز را روی هارد دیسک یا سرورهای شخصی خود ذخیره و مدیریت کنید، می‌توانید از خدمات ابری ارائه‌دهندگانی مانند ابر آسیاتک بهره‌مند شوید. این روش سریع، کارآمد و ایمن است و به شما این امکان را می‌دهد که هر زمان و هر کجا به اطلاعات و برنامه‌های مورد نیاز خود دسترسی داشته باشید و هزینه‌های زیرساختی خود را کاهش دهید. در ادامه، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که پردازش ابری چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد.
پردازش ابری چیست؟
پردازش ابری (cloud computing) به معنای استفاده از سرورها، فضای ذخیره‌سازی، پایگاه‌های داده، شبکه‌ها و نرم‌افزارها از طریق اینترنت است. در این روش، داده‌ها و برنامه‌ها به‌جای ذخیره‌سازی بر روی هارد دیسک کامپیوتر یا سرور محلی، بر روی سرورهای ارائه دهندگان خدمات ابری ذخیره می‌شوند و کاربران می‌توانند از هر نقطه‌ای به آن‌ها دسترسی داشته باشند. داده‌های ذخیره‌شده می‌توانند شامل فایل‌ها، تصاویر، مستندات یا هر نوع سند قابل ذخیره‌سازی دیگر باشند.
در واقع، این فناوری به افراد و سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در سخت‌افزار و زیرساخت‌های فیزیکی، از خدماتی مانند ذخیره‌سازی داده، قدرت پردازش، و نرم‌افزارها استفاده کنند.
نحوه عملکرد پردازش ابری
همانطور که در مفهوم پردازش ابری چیست اشاره شد، cloud computing به کاربران که به منابع رایانشی ارائه دهندگان خدمات ابری از طریق اینترنت دسترسی پیدا کنند. رایانش ابری شامل سه بخش اصلی ارائه دهندگان خدمات ابر، کاربران و اینترنت است که در ادامه به بررسی عملکرد هریک می‌پردازیم.
- ارائه دهندگان
رائه‌دهندگان خدمات ابری، که مسئول ذخیره‌سازی داده‌ها و برنامه‌ها بر روی سرورهای فیزیکی در مراکز داده هستند. این مراکز داده، محیط‌هایی کنترل‌شده و ایمن هستند که به دلیل امکانات پیشرفته، قابلیت مدیریت و امنیت بالایی دارند.
- کاربران
کاربران، که به این منابع دسترسی پیدا می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از هر نقطه‌ای که به اینترنت متصل است، به اطلاعات و خدمات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند، بدون اینکه نگران مکان فیزیکی ذخیره‌سازی داده‌ها باشند.
- اینترنت
اینترنت، که به عنوان پل ارتباطی بین ارائه‌دهندگان و کاربران عمل می‌کند. این اتصال به صورت آنی و در فواصل طولانی صورت می‌گیرد، که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به خدمات ابری به راحتی و به‌سرعت دسترسی داشته باشند.
اگرچه این اجزا ساده به نظر می‌رسند، اما فناوری‌ای که آن‌ها را به هم متصل می‌کند، بسیار پیچیده است. برای درک بهتر این موضوع وضعیت قبل از ظهور رایانش ابری را درنظر بگیرید: در گذشته، تیم‌های IT شرکت‌ها مسئولیت مدیریت مراکز داده خود را بر عهده داشتند، که نیاز به بروزرسانی‌های مکرر سخت‌افزاری، مصرف بالای انرژی، و اشغال فضای فیزیکی زیادی داشت. این روند نه تنها هزینه‌بر بود، بلکه باعث ایجاد مشکلاتی در مقیاس‌پذیری و کارایی نیز می‌شد.
اما با ظهور و پیدایش پردازش ابری، شرکت‌ها دیگر نیازی به مدیریت مراکز داده خود ندارند و می‌توانند تمام تمرکز خود را بر روی بهبود خدمات و تجربیات مشتریان خود بگذارند. همچنین، نگرانی‌هایی مانند تأمین امنیت، مقیاس‌پذیری، و نگهداری زیرساخت‌ها به عهده ارائه‌دهندگان خدمات ابری است. به‌عنوان مثال، کاربران می‌توانند با پرداخت هزینه ماهانه یا پرداخت به ازای مصرف منابع، به منابع رایانشی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. استفاده از خدمات ابری نه تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه کاربران را از دغدغه‌هایی مانند خرید مجوزهای نرم‌افزاری، به‌روزرسانی سرورها، و مقابله با تهدیدات امنیتی دور می‌کند.
انواع پردازش ابری
رایانش ابری به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: ابر عمومی، ابر خصوصی، و ابر هیبریدی. هر یک از این مدل‌های پردازش ابری، سطح متفاوتی از مدیریت و امنیت را برای مشتریان فراهم می‌کنند.
ابر عمومی (Public cloud)
در ابر عمومی، تمام زیرساخت‌های رایانشی در دیتاسنتر شرکت ارائه دهنده قرار دارند و این خدمات از طریق اینترنت به کاربران ارائه می‌شود. در این مدل، مشتریان نیازی به مدیریت زیرساخت‌های خود ندارند و می‌توانند به‌سرعت منابع رایانشی خود را افزایش و یا کاهش دهند. این نوع ابر معمولاً توسط چندین سازمان به‌صورت مشترک استفاده می‌شود.
ابر خصوصی (Private cloud)
ابر خصوصی به‌طور اختصاصی برای یک سازمان استفاده می‌شود و می‌تواند در محل سازمان یا در مرکز داده ارائه‌دهنده میزبانی شود. این نوع ابر بالاترین سطح امنیت و کنترل را ارائه می‌دهد و معمولاً توسط سازمان‌هایی که به امنیت و حریم خصوصی داده‌ها اهمیت ویژه‌ای می‌دهند، استفاده می‌شود.
ابر ترکیبی (Hybrid cloud)
ابر هیبریدی، ترکیبی از ابر عمومی و خصوصی است. در این مدل، سازمان‌ها می‌توانند برنامه‌های حساس خود را روی سرورهای خصوصی خود میزبانی کنند و برنامه‌های کمتر حساس را در ابر عمومی ذخیره کنند. این نوع ابر انعطاف‌پذیری بیشتری را در مدیریت منابع و امنیت فراهم می‌کند.
تفاوت بین ابر عمومی، ابر خصوصی، و ابر هیبریدی
در ادامه مطلب پردازش ابری چیست، به بررسی تفاوت بین ابر عمومی، ابر خصوصی، و ابر ترکیبی می‌پردازیم تا بتوانید بهترین نوع سرور را برای کسب و کار خود انتخاب کنید.
| ویژگی | ابر عمومی | ابر خصوصی | ابر هیبریدی |
| میزبانی زیرساخت | زیرساخت در محل ارائه‌دهنده خدمات ابری | زیرساخت در محل سازمان یا ارائه‌دهنده ابری | ترکیبی از زیرساخت‌های سازمان و ارائه‌دهنده خدمات ابری |
| استفاده از منابع | اشتراکی بین چندین سازمان (چندین مستأجر) | انحصاری برای یک سازمان | ترکیب استفاده انحصاری و اشتراکی |
| مقیاس‌پذیری | مقیاس‌پذیری سریع و آسان | محدود به منابع سازمان، نیازمند مدیریت داخلی | مقیاس‌پذیری ترکیبی (بسته به نوع استفاده) |
| هزینه | هزینه کمتر (پرداخت به ازای استفاده) | هزینه بالاتر (برای نگهداری و مدیریت اختصاصی) | هزینه‌های ترکیبی بسته به استفاده از هر نوع ابر |
| امنیت | سطح امنیت عمومی، مناسب برای اکثر کاربران | بالاترین سطح امنیت و کنترل | امنیت ترکیبی؛ داده‌های حساس در ابر خصوصی نگهداری می‌شود |
| میزان کنترل | کنترل کمتر توسط مشتری، مدیریت توسط ارائه‌دهنده خدمات ابری | کنترل کامل توسط سازمان | کنترل انعطاف‌پذیر؛ بسته به استفاده از ابر خصوصی یا عمومی |
| موارد استفاده | مناسب برای برنامه‌های عمومی و نیازهای مقیاس‌پذیر | مناسب برای برنامه‌های حساس و محرمانه | مناسب برای ترکیب نیازهای امنیتی و مقیاس‌پذیری |
انواع خدمات پردازش ابری
خدمات پردازش ابری به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS)
IaaS مخفف Infrastructure as a Service به معنای زیرساخت به‌عنوان سرویس است که به کاربران اجازه می‌دهد تا با توجه به نیاز خود، اجزای مختلف زیرساختی را انتخاب و استفاده کنند. خدمات IaaS شامل ارائه زیرساخت‌های رایانه‌ای مانند سرورها، شبکه‌ها و فضای ذخیره‌سازی است که کاربران می‌توانند به صورت آنلاین و بر اساس نیاز خود از این منابع استفاده کنند. همچنین، کاربران می‌توانند ظرفیت ذخیره‌سازی خود را مدیریت کرده و ماشین‌های مجازی را به دلخواه راه‌اندازی یا متوقف کنند. از جمله ارائه دهندگان ایرانی و خارجی IaaS می‌توان به AWS و ابر آسیاتک اشاره کرد.
پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS)
PaaS مخفف Platform as a service به معنای پلتفرم به معنای سرویس است. در این مدل، ارائه‌دهندگان خدمات ابری ابزارهای توسعه نرم‌افزار را روی زیرساخت‌های خود میزبانی می‌کنند. کاربران می‌توانند از طریق اینترنت به این ابزارها با استفاده از API ها و درگاه‌های وب دسترسی پیدا کنند. PaaS برای توسعه نرم‌افزار عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیاری از ارائه‌دهندگان این خدمات نرم‌افزارها را پس از توسعه نیز میزبانی می‌کنند. نمونه‌هایی از PaaS شامل Google App Engine است.
نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS)
SaaS مخفف Software as a service به معنای نرم‌افزار به‌عنوان سرویس است که نرم‌افزارهای کاربردی را از طریق اینترنت ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند به این برنامه‌ها از هر مکانی با استفاده از دستگاه‌های متصل به اینترنت دسترسی پیدا کنند. در این مدل، کاربران به نرم‌افزارهای کاربردی و پایگاه‌های داده دسترسی دارند. نمونه‌ای از یک نرم‌افزار SaaS، مایکروسافت 365 برای خدمات تولید و ایمیل است.
تفاوت SaaS، PaaS و IaaS
در جدول زیر، به بررسی تفاوت‌های میان SaaS، PaaS و IaaS خواهیم پرداخت.
| ویژگی | SaaS | PaaS | IaaS |
| مدیریت توسط ارائه‌دهنده | کل زیرساخت، پلتفرم و نرم‌افزار توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود. | زیرساخت و پلتفرم توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود. | زیرساخت توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود، اما سیستم‌عامل و نرم‌افزارها توسط کاربر مدیریت می‌شوند. |
| مدیریت توسط کاربر | کاربران تنها از نرم‌افزار استفاده می‌کنند و تنظیمات مربوطه را مدیریت می‌کنند. | کاربران کدها و برنامه‌های خود را توسعه، تست و اجرا می‌کنند. | کاربران مسئول نصب، پیکربندی و مدیریت نرم‌افزارها، سیستم‌عامل و سرورها هستند. |
| قابلیت سفارشی‌سازی | کمترین قابلیت سفارشی‌سازی (تنها در حد تنظیمات نرم‌افزار) | قابلیت سفارشی‌سازی برای توسعه و اجرای اپلیکیشن‌ها | بیشترین قابلیت سفارشی‌سازی (زیرساخت کامل در اختیار کاربر) |
| به‌روزرسانی‌ها | توسط ارائه‌دهنده انجام می‌شود. | به‌روزرسانی زیرساخت توسط ارائه‌دهنده؛ اما به‌روزرسانی اپلیکیشن‌ها توسط کاربر | به‌روزرسانی زیرساخت توسط ارائه‌دهنده؛ به‌روزرسانی سیستم‌عامل و اپلیکیشن‌ها توسط کاربر |
| مقیاس‌پذیری | مقیاس‌پذیری خودکار بدون نیاز به مدیریت زیرساخت | مقیاس‌پذیری برنامه‌ها به‌راحتی انجام می‌شود. | مقیاس‌پذیری زیرساخت‌ها بسته به نیاز کاربر قابل تنظیم است. |
| هزینه | پرداخت هزینه بر اساس تعداد کاربران یا سطح خدمات | پرداخت هزینه بر اساس میزان استفاده از پلتفرم | پرداخت هزینه بر اساس منابع مصرفی (پردازنده، فضای ذخیره‌سازی، پهنای باند) |
| چالش‌ها | وابستگی به ارائه‌دهنده و محدودیت در سفارشی‌سازی | نیاز به دانش برای توسعه و مدیریت برنامه‌ها | نیاز به دانش فنی پیشرفته برای مدیریت سرورها و زیرساخت‌ها |
| یکپارچگی | به‌راحتی با نرم‌افزارهای دیگر ادغام می‌شود. | نیاز به تنظیمات بیشتر برای یکپارچگی با سرویس‌های دیگر | نیاز به پیکربندی و تنظیمات کامل توسط کاربر برای یکپارچگی |
| امنیت | امنیت توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود، اما برخی کنترل‌های امنیتی کاربر وجود دارد. | ارائه‌دهنده امنیت زیرساخت را مدیریت می‌کند؛ اما امنیت اپلیکیشن‌ها به عهده کاربر است. | امنیت کامل زیرساخت، شبکه و داده‌ها توسط کاربر باید مدیریت شود. |
| زمان راه‌اندازی | سریع‌ترین زمان راه‌اندازی، آماده استفاده بلافاصله پس از ثبت‌نام | سریع، اما نیازمند پیکربندی و تنظیمات برای توسعه | زمان بیشتری برای راه‌اندازی و تنظیمات زیرساخت نیاز است. |
| پشتیبانی از توسعه | بهترین برای استفاده از نرم‌افزارهای آماده | مناسب برای توسعه و تست اپلیکیشن‌های سفارشی | مناسب برای آزمایش محیط‌های پیچیده و نصب نرم‌افزارهای خاص |
کاربردهای خدمات ابری
رایانش ابری در کسب و کارهای مختلفی کاربرد دارد که با استفاده از آن می‌توانید به سرعت و بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فیزیکی، به منابع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشید. برخی از کاربردهای خدمات ابری عبارتند از:
- توسعه برنامه‌ها و خدمات جدید
- ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری از داده‌ها
- اجرا و میزبانی وب‌سایت‌ها
- تحلیل داده‌های کلان (Big Data)
- تست نرم‌افزارها
- مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
- کار از راه دور و همکاری آنلاین
مزایای رایانش ابری
همانطور که در مطلب رایانش ابری چیست به آن اشاره شد، با استفاده از خدمات پردازش ابری نیازی به دانش فنی برای نگهداری سخت افزارها و سرمایه گذاری در خرید تجهیزات نخواهید داشت، زیرا تمامی این موارد توسط ارائه دهندگان خدمات ابری ارائه می‌شود. در ادامه به بررسی دیگر مزایای پردازش ابری خواهیم پرداخت.
هزینه مقرون به صرفه
استفاده از خدمات ابری به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که نیازی به خرید و نگهداری سخت‌افزار گران‌قیمت نداشته باشند. این امر باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود و همچنین نیاز به تیم‌های IT کمتری برای مدیریت زیرساخت‌ها را فراهم می‌آورد، زیرا می‌توانند به خدمات ارائه‌دهندگان ابری تکیه کنند. همچنین، رایانش ابری مدل قیمت‌گذاری انعطاف‌پذیری را با اصول پرداخت به ازای استفاده ارائه می‌دهد. این امر به کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند.
دسترسی آسان به داده‌ها
با ذخیره‌سازی اطلاعات در سرور ابری، کاربران می‌توانند از هر جایی و با هر دستگاهی که به اینترنت متصل است، به داده‌های خود دسترسی داشته باشند. این ویژگی به مشارکت تیمی از مکان‌های مختلف کمک می‌کند و باعث می‌شود کاربران بتوانند به راحتی با همکاران و مشتریان ارتباط برقرار کنند.
تداوم و بازیابی از فاجعه
ذخیره‌سازی داده‌ها در سرور ابری به سازمان‌ها این اطمینان را می‌دهد که حتی در صورت بروز مشکلاتی مانند بلایای طبیعی یا قطع برق، به داده‌های خود دسترسی دارند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند که سریعاً داده‌ها را بازیابی کنند و به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری
خدمات ابری به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که منابع خود را بر اساس نیاز و تقاضا تنظیم کنند. با وجود این قابلیت در سرور ابری، استارتاپ‌ها و شرکت‌ها می‌توانند با گسترش و توسعه سازمان خود میزان منابع سخت افزاری را با توجه به نیاز شرکت به‌صورت روزانه افزایش و یا کاهش دهند و هیچ محدودیتی برای استفاده از منابع نداشته باشند.
نگهداری و به‌روزرسانی خودکار
زیرساخت‌های برخی ارائه دهندگان مانند ابر آسیاتک به‌طور خودکار مدیریت می‌شوند و به‌روزرسانی‌های لازم برای نرم‌افزارها نیز به‌طور خودکار انجام می‌شود. با این کار، ارائه دهنده خدمات ابری به کاربران اطمینان می‌دهد که شرکت‌ها همیشه به جدیدترین فناوری‌ها دسترسی داشته باشند و بتوانند به‌طور کامل بر روی عملیات تجاری و نوآوری‌های خود تمرکز کنند.
معایب رایانش ابری
رایانش ابری با وجود مزایای فراوانی که دارد، دارای معایبی نیز هست. از جمله این معایب می‌توان به نگرانی‌های امنیتی در ذخیره‌سازی داده‌های حساس، احتمال زمان‌های عدم دسترسی و اختلالات در خدمات، وابستگی به اتصال اینترنت برای دسترسی به منابع و همچنین پیچیدگی‌های مدیریت هزینه اشاره کرد. این موارد می‌توانند بر عملکرد کسب‌وکارها تأثیر بگذارند و نیازمند توجه و مدیریت مناسب از سوی سازمان‌ها هستند.
امنیت ابری
امنیت ابری به مجموعه‌ای از تدابیر و شیوه‌ها گفته می‌شود که برای محافظت از داده‌ها، برنامه‌ها و زیرساخت‌ها در محیط‌های رایانش ابری طراحی شده‌اند. در ادامه، به برخی از بهترین شیوه‌های امنیت ابری خواهیم پرداخت.
رمزگذاری داده‌ها
رمزگذاری برای ایمن‌سازی داده‌های ذخیره‌شده در بستری ابری بسیار مهم است. این روش تضمین می‌کند که حتی اگر داده‌ها در حین انتقال هک شوند، برای کاربران غیر مجاز قابل خواندن نباشند.
کنترل دسترسی
پیاده‌سازی کنترل‌های دسترسی و مکانیزم‌های احراز هویت کمک می‌کند تا فقط کاربران مجاز بتوانند به داده‌ها و منابع حساس در ابر دسترسی داشته باشند.
احراز هویت چند عاملی MFA
با نیاز به ارائه چندین شکل تأیید هویت، مانند رمز عبور، بیومتریک یا توکن‌های امنیتی، یک لایه اضافی از امنیت را به خدمات ابری اضافه می‌کند.
جمع بندی
رایانش ابری با فراهم کردن زیرساخت‌های قدرتمند و ارائه خدمات متنوعی از جمله ذخیره‌سازی داده‌ها، پردازش اطلاعات، و تحلیل‌های پیشرفته، به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا بدون نیاز به زیرساخت‌های فیزیکی و پرهزینه، با بهره‌گیری از منابع رایانشی انعطاف‌پذیر به بهبود عملکرد، کاهش هزینه‌ها، و افزایش امنیت دست یابند. به عنوان یکی از ارائه‌دهندگان خدمات ابری، ابر آسیاتک با ارائه خدمات متنوع و پیشرفته این امکان را برای شما فراهم می‌آود تا به طور قابل توجهی هزینه‌های زیرساختی خود را کاهش دهید و تمرکز اصلی خود را بر روی فعالیت کسب و کار خود متمرکز کنید. با خرید سرور ابری از ابر آسیاتک می‌توانید علاوه‌بر کاهش هزینه‌های زیرساختی، از سرور پرسرعت ابری با قابلیت‌هایی مانند پشتیبانی از IPv6 رایگان و امکان تغییر و افزودن IP، پشتیبانی از پرداخت خودکار، سوئیچ ابری و… بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
1- پردازش ابری چیست؟
پردازش ابری به استفاده از منابع رایانشی مانند سرور، فضای ذخیره‌سازی و نرم‌افزار از طریق اینترنت گفته می‌شود.
2- آیا پردازش ابری امن است؟
بله، اما امنیت آن بستگی به ارائه‌دهنده و تنظیمات امنیتی کاربر دارد. بهترین ارائه‌دهندگان سرور ابری از استانداردهای امنیتی بالایی دارند.
3- آیا پردازش ابری مقرون‌به‌صرفه است؟
بله، زیرا نیاز به سرمایه‌گذاری در سخت‌افزار و نگهداری زیرساخت را کاهش می‌دهد.
4- چگونه می‌توانم از پردازش ابری استفاده کنم؟
با انتخاب یک ارائه‌دهنده خدمات ابری مانند ابر آسیاتک، می‌توانید به‌سادگی از منابع ابری استفاده کنید.
