CMS چیست؟ کاربرد سیستم مدیریت محتوا

اگر قصد راه‌اندازی وب‌سایت دارید، احتمالاً با نام CMS آشنا شده‌اید. این نرم‌افزارها به شما این امکان را می‌دهند که به راحتی محتوای آنلاین خود را ایجاد، ویرایش و مدیریت کنید. اما CMS چیست؟ بهترین CMS یا همان سیستم مدیریت محتوا برای ایجاد وب‌سایت کدام است؟

CMS چیست؟

سیستم مدیریت محتوا (content management system) مخفف CMS، یک برنامه وب یا نرم افزار کاربردی است که به کاربران امکان می‌دهد محتوای دیجیتال مانند صفحات وب، پست‌های بلاگ را ایجاد، ویرایش و مدیریت کنند. CMS، که به آن سیستم مدیریت محتوای وب (WCM) نیز گفته می‌شود، به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به دانش فنی عمیق، به راحتی محتوای خود را از یک داشبورد واحد کنترل کنند و از هر مکانی به آن دسترسی داشته باشند و برای ایجاد محتوا همکاری کنند. CMS ها معمولا برای مدیریت محتوای سازمانی (ECM) و مدیریت محتوای وب (WCM) استفاده می شوند.

نحوه عملکرد CMS 

CMS با جداسازی مدیریت محتوا از لایه نمایش به کاربران این درون سازمان این امکان را می‌دهد فقط بروی ایجاد محتوا تمرکز کنند و نگران کدهای زیرین نباشند. سیستم مدیریت محتوا از دو بخش اصلی نرم‌افزار مدیریت محتوا (CMA) و نرم‌افزار تحویل محتوا (CDA) تشکیل شده است. در ادامه، به بررس عملکرد این دو ابزار خواهیم پرداخت.

1. نرم‌افزار مدیریت محتوا (CMA) 

نرم‌افزار مدیریت محتوا به شما این امکان را می‌دهد که محتوا را در یک محیط کاربر پسند اضافه و مدیریت کنید. در این بخش، کاربران بدون نیاز به دانش کدنویسی می‌توانند طراحی‌های مورد نظر خود را اعمال کرده و محتوای خود را ایجاد کنند و تغییرات را مشاهده کنند. به عنوان مثال، اگر شما یک دکمه یا متن جدید اضافه کنید، بلافاصله می‌توانید ببینید که چگونه در وب‌سایت شما نمایش داده می‌شود.

2. نرم‌افزار تحویل محتوا (CDA)

نرم‌افزار تحویل محتوا، بخش بک‌اند وب‌سایت شماست که به آن backend نیز گفته می‌شود. CDA به‌خوبی محتوایی را که در CMA وارد کرده‌اید ذخیره می‌کند و آن را برای بازدیدکنندگان وب‌سایت شما قابل مشاهده می‌سازد. شما تنها کافی است دکمه انتشار یا Publish را فشار دهید تا محتوای ایجاد شده شما به صورت آنلاین در دسترس قرار گیرد. در این حالت، نیازی به بارگذاری کدها بر روی سرور نیست؛ این فرآیند به‌طور خودکار و در پس‌زمینه انجام می‌شود.

انواع مختلف CMS

سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) انواع مختلفی دارند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در زیر به چند نوع رایج از این سیستم‌ها اشاره شده است:

• سیستم مدیریت محتوای هدلس (Headless CMS)
• CMS اختصاصی (Proprietary CMS)
• CMS متن‌باز (Open-source CMS)
• CMS تجارت الکترونیک (E-commerce CMS)
• CMS مبتنی بر SaaS

سیستم مدیریت محتوای هدلس (Headless CMS)

Headless CMS سیستمی است که در آن بخش جلویی (front-end) و پشتی (back-end) جدا هستند. در این سیستم، شما تنها محتوا را از طریق بخش بک‌اند مدیریت می‌کنید و می‌توانید به پلتفرم‌های مختلف مانند وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌های موبایل و دستگاه‌های هوشمند متصل کنید.

CMS اختصاصی (Proprietary CMS)

CMS اختصاصی یک سیستم بسته است که دسترسی به آن فقط با خرید لایسنس امکان‌پذیر است. این نوع سیستم‌ها معمولاً امکانات پیشرفته و پشتیبانی فنی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

CMS متن‌باز (Open-source CMS)

CMSهای متن‌باز به شما این امکان را می‌دهند که کد منبع آن‌ها را ویرایش، بهبود و به اشتراک بگذارید. این ویژگی باعث می‌شود که شما بتوانید وب‌سایتی کاملاً سفارشی مطابق با نیازهای خود ایجاد کنید. همچنین، به دلیل اینکه همه مجاز به ویرایش کد منبع هستند، توسعه‌های فنی و مشکلات به سرعت برطرف می‌شوند.

CMS تجارت الکترونیک (E-commerce CMS)

این نوع سیستم مدیریت محتوا برای ایجاد و مدیریت فروشگاه‌های آنلاین طراحی شده است و تمامی قابلیت‌های لازم برای عملکرد یک فروشگاه اینترنتی مانند سبد خرید، پردازش پرداخت و مدیریت موجودی را فراهم می‌کند.

CMS مبتنی بر (Software-as-a-Service)  

این نوع CMSها به صورت ابری ارائه می‌شوند و ارائه‌دهنده تمام مسئولیت‌های مدیریت سرور مجازی یا هاست و به‌روزرسانی‌ها را بر عهده دارد. این سیستم‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که از هر مکان و با استفاده از هر دستگاهی به وب‌سایت خود دسترسی داشته باشند.

انواع نرم‌افزارهای CMS  

CMS دارای انواع مختلفی است که در ادامه، به بررسی محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا خواهیم پرداخت.

سیستم‌های مدیریت دارایی دیجیتال (DAM)

Digital asset management systems مخفف DAM است. این سیستم‌ها به متمرکز کردن و مدیریت محتواهای آنلاین مانند تصاویر، ویدئوها، و اسناد کمک می‌کنند. هدف اصلی یک DAM این است که به کاربران اجازه دهد به راحتی محتواها را جستجو، سازمان‌دهی و به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال، یک شرکت می‌تواند با استفاده از این سیستم، به‌راحتی تمامی محتوای تصویری و ویدئویی خود را مدیریت کند و از تکرار آنها در سیستم جلوگیری کند.

سیستم‌های مدیریت محتوای وب (WCM)  

Web content management systems مخفف WCM است. این نرم‌افزارها فرآیند ایجاد، ویرایش و نگهداری محتوای وب سایت را ساده‌تر می‌کنند. WCMها به چندین کاربر این امکان را می‌دهند که به‌طور همزمان در ایجاد و ویرایش محتوای وب سایت همکاری کنند. همچنین کاربرانی که در این زمینه تخصصی ندارند می‌توانند بدون نیاز به دانش فنی، صفحات وب را ایجاد و مدیریت کنند.

سیستم‌های مدیریت محتوای سازمانی (ECM)  

enterprise content management systems مخفف ECM است. این نرم افزار به مدیریت و سازماندهی اطلاعات و محتوا در سطح کل سازمان کمک می‌کنند. این سیستم‌ها یک پلتفرم متمرکز فراهم می‌کنند که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به‌طور مؤثر و ایمن اسناد، داده‌ها و محتوای دیگر را ایجاد، مدیریت و به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال، در یک سازمان بزرگ، کاربران می‌توانند به راحتی به اطلاعات مختلف دسترسی پیدا کنند و همکاری موثری داشته باشند.

سیستم‌های مدیریت محتوای مؤلفه‌ای (CCMS)

Component content management systems مخفف CCMS است. در این نوع سیستم، محتوا به اجزای مستقل مانند پاراگراف‌ها، عناوین، تصاویر و جدول‌ها تقسیم می‌شود. این ساختار به کاربران کمک می‌کند تا محتوای ساختاریافته را به‌طور مؤثر مدیریت کنند و از این اجزا در پروژه‌های مختلف استفاده نمایند. به‌عنوان مثال، یک شرکت می‌تواند بخش‌های مختلف محتوا را برای استفاده در چندین سند یا وب‌سایت به اشتراک بگذارد.

سیستم‌های مدیریت اسناد (DMS)

Document management systems مخفف DMS است. DMS یک پلتفرم نرم‌افزاری است که برای مدیریت، ذخیره، سازمان‌دهی و پیگیری اسناد و فایل‌های دیجیتال درون یک سازمان طراحی شده است. این نرم‌افزارها به کاربران این امکان را می‌دهند که اسناد خود را به راحتی سازمان‌دهی کنند و به نسخه‌های مختلف آن‌ها دسترسی داشته باشند. این سیستم‌ها می‌توانند به سازمان‌ها کمک کنند تا به‌راحتی در مسیر مدیریت اسناد خود پیشرفت کنند و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری نمایند.

انواع مختلف CMS به سازمان‌ها و کسب‌وکارها این امکان را می‌دهند که با توجه به نیازهای خاص خود، از ابزارهای مناسب برای مدیریت محتوای دیجیتال بهره‌برداری کنند.

ویژگی‌های CMS

 برخی از ویژگی های رایج یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) عبارتند از:

• مدیریت محتوا
• ایجاد و انتشار محتوا  
• جستجو و بازیابی آسان 
• مدیریت قالب و فرمت
• کنترل نسخه
• شخصی‌سازی و بازاریابی اختصاصی 
• پشتیبانی و مستندات آنلاین
• نصب آسان و مدیریت نسخه‌ها 
• URLهای بهینه برای موتورهای جستجو (SEO-friendly URLs)
• ابزارهای همکاری تیمی
•  مدیریت اسناد برای تیم‌های تولید محتوا
• سیستم‌های مجوز و امنیت مبتنی بر گروه
• پشتیبانی کامل از الگوها و امکان سفارشی‌سازی آن‌ها
• نصب آسان به کمک wizard و امکانات نسخه‌بندی
• پنل مدیریت با پشتیبانی از چند زبان
• حداقل نیاز به سرور
• مدیر فایل یکپارچه
• لاگ‌های حسابرسی یکپارچه

مزایای CMS

اکنون که با مفهوم CMS چیست آشنا شدید، در ادامه به بررسی مزایای سیستم مدیریت محتوا می‌پردازیم.

1.سهولت ایجاد و ویرایش محتوا

سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) دارای رابط کاربری کاربر پسند هستند که به کاربران این امکان را می‌دهد که به سادگی محتوا را ایجاد، ویرایش و منتشر کنند، بدون اینکه نیاز به دانش عمیق در زبان‌های برنامه‌نویسی مانند HTML، CSS یا JavaScript داشته باشند. با استفاده از ویرایشگر drag-and-drop، کاربران می‌توانند بر کیفیت محتوا تمرکز کنند که این امر فرآیند ایجاد محتوا را ساده‌تر و کارآمدتر می‌کند.

2. سازمان‌دهی و مدیریت محتوا

یک CMS ابزارهایی برای سازمان‌دهی و دسته‌بندی محتوا فراهم می‌کند که مدیریت حجم بالای اطلاعات، مانند محتوا فروشگاه آنلاین، را آسان‌تر می‌کند. معمولاً این سیستم‌ها ویژگی‌هایی مانند برچسب‌گذاری، دسته‌بندی و قابلیت جستجو را ارائه می‌دهند که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به سرعت محتواهای خاص را پیدا و بازیابی کنند.

3. همکاری و جریان کار

یک CMS همکاری میان چندین کاربر را تسهیل می‌کند و امکان تعیین نقش‌ها و مجوزهای مختلف را فراهم می‌آورد. اعضای تیم می‌توانند به طور مشترک در ایجاد، ویرایش و انتشار محتوا همکاری کنند و در عین حال کنترل کنند که چه کسی می‌تواند به محتوا دسترسی پیدا کرده و آن را تغییر دهد.

4. کنترل طراحی و قالب

بسیاری از سیستم‌های مدیریت محتوا تم‌ها یا الگوهایی را ارائه می‌دهند که به کاربران این امکان را می‌دهد تا طراحی و چیدمان وب‌سایت‌های خود را بدون نیاز به مهارت‌های پیشرفته توسعه وب تغییر دهند. کاربران می‌توانند با انتخاب تم‌ها، رنگ‌ها، فونت‌ها و چیدمان‌های مختلف، ظاهر وب‌سایت‌های خود را سفارشی کنند و ارائه‌ای حرفه‌ای و بصری جذاب داشته باشند.

5. نگهداری و به‌روزرسانی سایت 

CMSها فرآیند به‌روزرسانی و نگهداری وب‌سایت‌ها را ساده می‌کند. این سیستم‌ها معمولاً به‌روزرسانی‌های خودکار برای پچ‌های امنیتی و ویژگی‌های جدید را ارائه می‌دهند که خطر آسیب‌پذیری را کاهش می‌دهد. علاوه‌بر این، یک CMS معمولاً دارای افزونه‌هایی است که امکان ادغام راحت ویژگی‌های اضافی، مانند فرم‌های تماس، اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی و قابلیت‌های تجارت الکترونیک را فراهم می‌کند.

6.ویژگی‌های بهینه‌سازی موتور جستجو SEO

بسیاری از CMSها معمولاً شامل ابزارها و افزونه‌های داخلی برای بهینه‌سازی موتور جستجو هستند. این سیستم‌ها ویژگی‌هایی مانند URL های قابل سفارشی‌سازی، تگ‌های متا، نقشه‌های XML و بهینه‌سازی کلیدواژه‌ها را ارائه می‌دهند که می‌تواند به افزایش visibility و رتبه وب‌سایت‌ها در نتایج جستجوی موتورهای جستجو کمک کند.

7. مقیاس‌پذیری و گسترش‌پذیری

سیستم‌های مدیریت محتوا به گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توانند با نیازهای مختلف کسب‌وکارها سازگار شوند. آن‌ها مقیاس‌پذیری را فراهم می‌کنند که به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که با یک وب‌سایت کوچک شروع کرده و با رشد نیازهایشان، آن را گسترش دهند. علاوه بر این، CMS معمولاً دارای دامنه وسیعی از افزونه‌ها، ماژول‌ها و گسترش‌های موجود است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا ویژگی‌ها و عملکردهای جدیدی را به محتوای خود اضافه کنند.

8. مدیریت کاربر و کنترل دسترسی

پلتفرم‌های CMS ویژگی‌های مدیریت کاربری را ارائه می‌دهند که به مدیران این امکان را می‌دهد تا دسترسی به بخش‌های بک اند وب‌سایت را کنترل کنند. می‌توان مجوزهای کاربران را تعیین کرد تا فقط افراد مجاز قادر به ایجاد تغییرات در محتوا یا دسترسی به اطلاعات حساس باشند.

9. پاسخگویی موبایل

با توجه به افزایش ترافیک وب از طریق دستگاه‌های موبایل، CMSها معمولاً وب‌سایت‌هایی را ایجاد می‌کنند که به اندازه‌های مختلف صفحه نمایش سازگار هستند و تجربه کاربری یکنواختی را در همه دستگاه‌ها ارائه می‌دهند.

معایب CMS 

سیستم مدیریت محتوا (CMS) علاوه بر مزایا و ویژگی‌های خود، دارای معایبی نیز هست که ممکن است استفاده از آن را برای همه مناسب نکند. برخی از این معایب عبارتند از:

چالش برای مبتدیان 

CMS‌ها برای افرادی که تجربه کمی در ساخت و مدیریت وب‌سایت دارند ممکن است پیچیده و گیج‌کننده باشند. این موضوع می‌تواند زمان ساخت سایت را افزایش دهد زیرا کاربران ابتدا باید کار با CMS را بیاموزند.

قابلیت‌های زیاد

 CMS‌ها معمولاً تعداد زیادی قابلیت ارائه می‌دهند که می‌تواند کاربر را سردرگم کند. انتخاب از میان ده‌ها گزینه برای یک قابلیت ساده (مثل فرم تماس) ممکن است برای کاربران گیج‌کننده باشد.

محدودیت‌ها 

CMS‌ها در قابلیت سفارشی‌سازی محدود هستند. اگر به دنبال ویژگی‌ها یا طراحی‌های خاص و منحصر به‌فرد هستید، ممکن است CMS مورد نظر نتواند نیازهای شما را برآورده کند و باید به راه‌حل‌های دیگری فکر کنید.

ریسک‌های امنیتی 

CMS‌ها به دلیل محبوبیتشان بیشتر در معرض حملات هکری هستند. هرچند به‌روزرسانی‌ها به‌طور منظم ارائه می‌شوند، اما در صورت عدم پیاده‌سازی آن‌ها، سیستم شما قدیمی و آسیب‌پذیر خواهد بود. 

هزینه‌های پنهان

برخی CMS‌ها در ابتدا رایگان یا ارزان هستند، اما ممکن است برای دسترسی به ویژگی‌های اضافی، قالب‌های خاص یا افزونه‌ها، هزینه‌های اضافی در نظر گرفته شود که باعث افزایش هزینه‌های نهایی شما می‌شود.

تفاوت CMS و WCM چیست؟

سیستم مدیریت محتوا (CMS) و سیستم مدیریت محتوای وب (WCM یا WCMS) اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند و تعریف مشخصی در صنعت وجود ندارد که این دو را به‌وضوح از هم جدا کند.

CMS به ایجاد، ویرایش و مدیریت محتوا اشاره دارد، در حالی که WCM علاوه بر این موارد، مدیریت خود وب‌سایت‌ها را نیز شامل می‌شود.

8 نمونه‌ از بهترین CMS‌ها

CMS‌های مختلفی با قابلیت‌های متفاوت وجود دارد که در ادامه به معرفی بهترین و محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا خواهیم پرداخت.

• Adobe Magento
• WordPress
• Joomla
• Shopify 
• Drupal
• Optimizely CMS
• Contentful
• Squarespace
• Wix
• HubSpot

جمع بندی

در این مقاله، به بررسی سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) و نحوه عملکرد آن‌ها پرداخته‌ایم. سیستم‌های مدیریت محتوا ابزارهای کارآمدی هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند تا وب‌سایت‌های خود را به راحتی و بدون نیاز به تخصص‌های فنی ایجاد و مدیریت کنند. CMS به افراد و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با ساده‌سازی فرآیند ایجاد محتوا، سازماندهی و انتشار، بر اهداف اصلی کسب‌وکار خود تمرکز کنند و به آسانی تغییرات و به‌روزرسانی‌های مورد نیاز را انجام دهند.

سوالات متداول

1- آیا برای استفاده از CMS نیاز به دانش برنامه نویسی است؟

خیر، اکثر CMS‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کار با آن‌ها برای افراد غیر فنی ساده باشد.

2- آیا CMS رایگان وجود دارد؟  

بله، برخی از CMS‌ها مانند WordPress و Joomla رایگان و منبع‌باز هستند.

3- آیا CMS برای کسب‌وکارهای کوچک مناسب است؟

 بله، CMS‌ها برای کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ مناسب است و نیازهای مختلف را پوشش می‌دهند.

4- آیا می‌توانم فروشگاه آنلاین با CMS راه‌اندازی کنم؟

بله، برخی CMS‌ها مانند Shopify و Magento مخصوص ایجاد فروشگاه آنلاین هستند.