خدمات رایانش ابری با وجود مزایایی فراوان خود مانند کاهش هزینه‌ها، سرعت، انعطاف پذیری و… به یک گزینه ایده‌آل برای کسب و کارها تبدیل شده است. همانطور که در مقاله پردازش ابری چیست اشاره شد، رایانش ابری انواع مختلفی دارد. ابر خصوصی یکی از مدلهای رایانش ابری است که برای سازمانهایی که امنیت دادههای حساس و کنترل کامل بر زیرساخت را در اولویت قرار می‌دهند، مناسب‌تر از ابر عمومی است.
ابر خصوصی چیست؟
ابر خصوصی (Private cloud) نوعی رایانش ابری است که به یک سازمان اختصاص دارد و تنها همان سازمان میتواند به منابع و زیر ساخت‌های آن دسترسی داشته باشد. سرور ابر خصوصی میتواند در دیتاسنتر خود سازمان، کولوکیشن، یا از طریق یک ارائه دهنده ابر خصوصی میزبانی شود و کنترل و امنیت بیشتری را برای سازمانها بر روی سرورهای ابر خصوصی فراهم می‌آورد. در واقع می‌توان گفت، ابر خصوصی که به عنوان ابر داخلی (internal cloud) یا ابر سازمانی (corporate cloud) نیز شناخته می‌شود، به نیازها و اهداف یک سازمان خاص اختصاص دارد، در حالی که ابرهای عمومی خدمات را به چندین سازمان ارائه می‌دهند.
نحوه عملکرد ابر خصوصی
سرور ابری خصوصی یک زیرساخت و محیط رایانشی است که بهصورت تک‌مستاجری فقط برای یک سازمان طراحی شده است و منابع آن با سایر کاربران به اشتراک گذاشته نمی‌شود. این منابع می‌توانند توسط سازمان به روش‌های مختلف میزبانی و مدیریت شوند. ابر خصوصی ممکن است بر اساس زیرساخت‌ها و منابعی که از قبل در دیتاسنتر محلی سازمان موجود است، راهاندازی شود یا بر روی زیرساخت‌های جدید و جداگانه‌ای که توسط سازمان یا یک ارائه‌دهنده شخص ثالث تامین شده است، پیاده‌سازی شود.
این نوع ابر از طریق یک معماری اختصاصی، سطح بالایی از امنیت و حریم خصوصی را فراهم می‌کند. در برخی موارد، محیط تک‌مستاجری صرفاً با استفاده از نرم‌افزار مجازی‌سازی فعال می‌شود. در هر صورت، تمامی منابع و خدمات ابر خصوصی به یک سازمان خاص اختصاص دارد و به این ترتیب، کنترل و مدیریت کامل بر دادهها و عملیات سازمان به‌دست می‌آید. در ادامه مطلب ابر خصوصی چیست، به بررسی انواع ابر خصوصی خواهیم پرداخت.
انواع ابر خصوصی
ابرهای خصوصی با توجه به نیازهای سازمانها از نظر میزبانی و نحوه مدیریت متفاوت هستند و قابلیت‌های گوناگونی را ارائه میدهد. چهار نوع اصلی ابر خصوصی وجود دارد:
ابر خصوصی محلی (On-Premises Private Cloud)
این نوع ابر خصوصی به‌طور کامل در دیتاسنتر سازمان مستقر است و تمام سخت‌افزار و نرم‌افزار آن متعلق به خود سازمان می‌باشد. این گزینه بالاترین سطح کنترل و سفارشی‌سازی را فراهم می‌کند اما نیاز به منابع و هزینههای قابل توجهی برای راهاندازی و نگهداری دارد.
ابر خصوصی میزبانی‌شده (Hosted Private Cloud)
در این نوع ابر خصوصی، سخت‌افزار و نرم‌افزار توسط یک ارائه‌دهنده شخص ثالث مدیریت می‌شود. این گزینه معمولاً هزینه کمتری نسبت به ابر خصوصی محلی دارد، اما ممکن است از نظر سفارشی‌سازی و کنترل به اندازه گزینه محلی کارایی نداشته باشد.
ابر خصوصی مدیریت‌شده (Managed Private Cloud)
در ابرهای خصوصی مدیریت‌شده، سخت‌افزار و نرم‌افزار متعلق به سازمان است، اما مدیریت آنها توسط یک فروشنده شخص ثالث انجام می‌شود. این گزینه تعادلی بین کنترل و سفارشی‌سازی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها ارائه میدهد.
ابر خصوصی مجازی (Virtual)
ابر خصوصی مجازی یک محیط جداگانه درون یک ابر عمومی است که به سازمان این امکان را میدهد تا بارهای کاری خود را به‌طور منطقی از سایر کاربران ابر عمومی جدا کند. سازمانها می‌توانند از ابر خصوصی مجازی برای فعال‌سازی پیاده‌سازی ابر هیبریدی استفاده کنند.
علاوه بر این، ابرهای خصوصی می‌توانند از نظر زیرساخت نیز دسته‌بندی شوند:
نرم‌افزاری (Software-only)
این نوع ابر خصوصی از نرم‌افزار برای مدیریت و پیاده‌سازی منابع مجازی‌شده استفاده می‌کند، اما از سخت‌افزار اختصاصی بهره نمی‌برد. این گزینه هزینههای اولیه کمتری دارد، اما ممکن است به دلیل عدم وجود سخت‌افزار اختصاصی، قابلیت مقیاس‌پذیری کمتری داشته باشد.
نرم‌افزار و سخت‌افزار (Software and hardware)
این نوع ابر خصوصی از هر دو نرم‌افزار و سخت‌افزار اختصاصی برای مدیریت و پیاده‌سازی استفاده می‌کند، که مقیاس‌پذیری بیشتری را ارائه میدهد، اما هزینههای اولیه بالاتری دارد. نمونه‌هایی از این گزینه شامل HPE GreenLake و Azure Stack هستند.
مزایای ابر خصوصی
سازمانها با استفاده از ابر خصوصی می‌توانند سرور ابری مورد نظر خود را مطابق با نیازهای خاص خود پیکربندی کنند، بدون اینکه نگران تاثیرات استفاده مشترک با دیگر کاربران باشند. در ادامه مطلب ابر خصوصی چیست؟ به بررسی دیگر مزایای آن خواهیم پرداخت.
سفارشی سازی و کنترل
یکی از مهم‌ترین مزایای ابر خصوصی ارائه سطوح بالاتر سفارشی‌سازی و کنترل در محیط ابری است. با توجه به این ویژگی، سازمانها می‌توانند محیط‌های ابری خود را به‌طور دقیق مطابق با نیازهای خاص خود پیکربندی کنند، بدون اینکه نگران تاثیرات استفاده مشترک با دیگر کاربران باشند. برخلاف ابرهای عمومی که منابع خود را با دیگر سازمانها به اشتراک می‌گذارند، ابرهای خصوصی به کاربران این امکان را می‌دهند که برنامه‌ها و سیستمهای خود را مطابق با نیازها و الزامات خاص خود پیکربندی کنند.
انطباق
ابرهای خصوصی امنیت بیشتری را برای دادههای حساس فراهم میکنند و امکان انطباق با مقررات مختلف را به سادگی بیشتر میکنند. برای سازمانهایی که با دادههای حساس سروکار دارند، ابرهای خصوصی لایه‌ای اضافی از حفاظت را ارائه می‌دهند. این نوع ابرها می‌توانند به‌گونه‌ای پیکربندی شوند که نیازهای امنیتی خاص را تامین کنند و سابقه‌ای برای رعایت قوانین حفظ کنند.
قابلیت مقیاس‌پذیری
اگرچه ابرهای خصوصی مقیاس‌پذیری فوری ابرهای عمومی را ندارند، اما برخی ارائه دهندگان مدل مقیاس‌پذیری کنترل‌شده‌ای را ارائه می‌دهند که به سازمانها این امکان را میدهد تا منابع را برای پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر به‌طور مؤثر تنظیم کنند.
امنیت
ابرهای خصوصی ( Private Cloud ) به دلیل اختصاصی بودن، ترافیک فقط به تراکنش‌های داخلی سازمان محدود است، که این امر امنیت بیشتری نسبت به ابرهای عمومی فراهم می‌کند. ارائه‌دهندگان ابر عمومی باید ترافیک میلیون‌ها کاربر و تراکنش را همزمان مدیریت کنند که این امر احتمال وقوع ترافیک مخرب را افزایش میدهد. با توجه به اینکه ابرهای خصوصی شامل زیرساخت فیزیکی اختصاصی هستند، سازمان کنترل بهتری بر روی امنیت سرورها، شبکه و برنامه‌ها دارد.
معایب ابرهای خصوصی
وجود اینکه ابرهای خصوصی می‌توانند کنترل و امنیت بیشتری برای کسب‌وکارها فراهم کنند، اما این مدل از ابرها نیز دارای معایبی است که باید در نظر گرفته شود:
پیچیدگی در راهاندازی
راهاندازی و مدیریت ابر خصوصی نیازمند سرمایه‌گذاری در سخت افزار و نرم‌افزار، برنامه ریزی و مدیریت دقیق است. به دلیل پیچیدگی‌های فنی، شرکت‌هایی که تیم مهندسی حرفه‌ای ندارند، ممکن است با مشکلاتی مانند پیکربندی نادرست، تخصیص نامناسب منابع و فشار بر سرورها مواجه شوند.
انعطاف‌پذیری کمتر
ابرهای خصوصی معمولاً به اندازه ابرهای عمومی مقیاس‌پذیر نیستند و نمی‌توانند به سرعت به تقاضاهای ناگهانی پاسخ دهند. برای افزایش مقیاس‌پذیری در ابر خصوصی، نیاز به سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در سخت‌افزار و نرم‌افزار وجود دارد که میتواند زمان‌بر و پرهزینه باشد. همچنین، ابرهای خصوصی معمولاً انعطاف‌پذیری کمتری دارند و برای تطبیق سریع با تغییرات فناوری، نیازهای کسب‌وکار یا شرایط بازار چالش‌هایی به همراه داشته باشند. ایجاد تغییرات در زیرساخت‌های ابر خصوصی میتواند پیچیده باشد و نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی داشته باشد، به‌ویژه زمانی که فناوری‌های جدید با زیرساخت‌های موجود سازگار نباشند.
هزینههای بالا
یکی از مهم‌ترین معایب ابرهای خصوصی، هزینه بالای اولیه برای خرید، استقرار و نگهداری است. سازمانها باید هزینههای بالایی را برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار بپردازند و همچنین به کارکنان متخصص برای مدیریت این محیط‌ها نیاز دارند. حتی در صورت استفاده از ابر خصوصی شرکت ارائه دهنده، هزینههای اشتراک میتواند از هزینه مالکیت کامل سیستم بیشتر شود.
قیمت‌گذاری ابر خصوصی
هزینههای استفاده و پیاده‌سازی ابر خصوصی به عوامل مختلفی وابستگی دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
1- سخت‌افزار و زیرساخت
راهاندازی یک ابر خصوصی به سرورها، ذخیره‌سازها و تجهیزات شبکه نیاز دارد که بسته به مقیاس و نیازهای سازمان، هزینه بالایی خواهند داشت. اگر ابر خصوصی بهصورت داخلی (On-Premises) پیاده‌سازی شود، هزینههای اضافی مانند فضای دیتاسنتر، انرژی و سیستمهای خنک‌کننده نیز باید در نظر گرفته شوند.
2- نرم‌افزار و مجوزها
راهاندازی و مدیریت ابر خصوصی به نرم‌افزارهای خاصی از جمله پلتفرم‌های مجازی‌سازی و ابزارهای مدیریت نیاز دارد. هزینه مجوز این نرم‌افزارها در بلندمدت میتواند افزایش یابد و بخش قابل‌توجهی از هزینه‌ها را تشکیل دهد.
3- مدیریت و نگهداری
نگهداری ابر خصوصی به نیروهای متخصص و فرآیندهای مدیریت مداوم نیاز دارد که میتواند شامل هزینههای بروزرسانی، امنیت، رفع اشکالات و تعویض سخت‌افزار باشد. مدیریت این موارد میتواند بهصورت داخلی انجام شود یا به شرکت‌های ثالث سپرده شود که هر کدام هزینههای متفاوتی دارند.
4- پرسنل فنی
مدیریت و بهرهبرداری از ابر خصوصی به نیروی متخصص نیاز دارد. این شامل هزینههای حقوق، مزایا و آموزش پرسنل IT می‌شود.
5- امنیت و انطباق با مقررات
با توجه به الزامات قانونی و استانداردهای امنیتی صنعت، ممکن است هزینههای اضافی برای انطباق با استانداردهای خاص مانند GDPR یا HIPAA وجود داشته باشد، که به‌خصوص در صنایع حساس به امنیت دادهها ضروری است.
مدلهای قیمت‌گذاری ابر خصوصی
هزینههای ابر خصوصی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
مدل هزینههای سرمایه‌ای (CapEx)
در این مدل، سازمان سرمایه‌گذاری اولیه بزرگی برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار موردنیاز انجام میدهد. این مدل برای ابرهای خصوصی داخلی رایج است و درحالی‌که هزینه اولیه بالاست، سازمان کنترل کاملی بر منابع خود دارد و میتواند دارایی‌ها را با گذر زمان مستهلک کند.
مدل هزینههای عملیاتی (OpEx)
در این مدل، سازمان به‌جای خرید کامل زیرساخت‌ها، هزینههای منظم به ارائه‌دهنده خدمات می‌پردازد. این روش برای ابرهای خصوصی میزبانی‌شده یا مدیریت‌شده به‌کار می‌رود و به سازمانها امکان میدهد با هزینه اولیه پایین‌تر از خدمات بهره‌مند شوند. با این حال، هزینههای مستمر این مدل در طولانی‌مدت ممکن است بالا رود.
امنیت ابر خصوصی
در صورتی که ابر خصوصی به درستی پیکربندی شود، سطح امنیت بسیار بهتری را فراهم می‌کند، چرا که کل زیرساخت آن به یک سازمان اختصاص دارد. این مدل برخلاف ابرهای ترکیبی است که در آن منابع میان چندین کاربر به اشتراک گذاشته می‌شوند. بنابراین، با راهاندازی ابر خصوصی، سازمان کنترل کاملی بر دادههای خود دارد که این امر ریسک دسترسی غیرمجاز یا نفوذ به دادهها را کاهش میدهد. در محیط ابر خصوصی، سازمان میتواند سیاست‌ها و کنترلهای امنیتی دقیقی مطابق با نیازهای خاص خود پیاده‌سازی کند. این موارد شامل:
- فایروالهای پیشرفته
- سیستمهای تشخیص نفوذ
- پروتکل‌های رمزگذاری برای دادههای ذخیره‌شده و در حال انتقال
- کنترل دسترسی و تعیین سطح دسترسی‌ها
ابرهای خصوصی همچنین دید و کنترل بیشتری بر کل زیرساخت فراهم میکنند. در یک محیط ابری ترکیبی، بخش‌هایی از زیرساخت توسط ارائه‌دهندگان مختلف مدیریت می‌شوند که ممکن است نظارت و مدیریت امنیت را دشوار کند. در مقابل، یک ابر خصوصی امکان مشاهده یکپارچه کل زیرساخت را میدهد و تشخیص و پاسخ‌دهی به تهدیدات امنیتی را آسان‌تر می‌سازد.
تفاوت ابر عمومی و ابر خصوصی
ابر عمومی توسط یک ارائه‌دهنده خدمات ابری شخص ثالث در یک محیط چند مستاجره ارائه می‌شود، به این معنا که چندین کاربر منابع یکسانی را به اشتراک می‌گذارند. تمام زیرساخت و منابع رایانشی ابر عمومی توسط ارائه‌دهنده مدیریت و نگهداری می‌شود و بین کاربران دیگر توزیع می‌گردد.
از سوی دیگر، ابر خصوصی به‌طور کامل به یک سازمان خاص اختصاص دارد و تمامی زیرساخت و منابع آن برای استفاده داخلی آن سازمان مدیریت می‌شود. ابر خصوصی مزایای بیشتری از نظر امنیت و کنترل به همراه دارد، زیرا سازمان میتواند سیاست‌های امنیتی خاص خود را پیاده‌سازی کند و تمام دادهها و برنامه‌ها را تحت کنترل داشته باشد.
ابر عمومی بر اساس مدل مصرف پرداخت به ازای استفاده عمل می‌کند که این میتواند برای کسب‌وکارهای کوچک که منابع رایانشی متغیری دارند، یک مزیت باشد. در مقابل، ابر خصوصی نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالاتری دارد و برای سازمانها این امکان را فراهم می‌آورد که منابع خود را مطابق با نیازهای خاص خود تنظیم کنند. در زیر جدول تفاوت‌های ابر عمومی و خصوصی را بهصورت کامل نمایش می‌دهیم:
|
ویژگی |
ابر عمومی | ابر خصوصی |
| مدیریت | توسط یک ارائه‌دهنده ابر شخص ثالث مدیریت می‌شود. | توسط یک سازمان خاص مدیریت می‌شود. |
| محیط | محیط چند مستاجره، منابع بین چندین کاربر به اشتراک گذاشته می‌شود. | محیط تک‌مستأجره، تمام منابع به یک سازمان اختصاص دارد. |
| کنترل | کنترل کمتری بر زیرساخت و امنیت. | کنترل کامل بر زیرساخت و امنیت. |
| امنیت | امنیت به عهده ارائه‌دهنده است، ولی امنیت دادهها به عهده کاربر است. | سازمان مسئول امنیت زیرساخت، دادهها و برنامه‌ها است. |
| مقیاس‌پذیری | مقیاس‌پذیری بالا، به راحتی می‌توان به منابع بیشتر دسترسی پیدا کرد. | مقیاس‌پذیری محدود، نیاز به سرمایه‌گذاری جدید برای منابع اضافی. |
| هزینه | هزینههای پایین، بدون هزینه اولیه. | هزینههای بالا، شامل سرمایه‌گذاری اولیه و هزینههای نگهداری. |
| پیاده‌سازی | به سادگی با استفاده از API یا چند کلیک انجام می‌شود. | نیاز به تکنولوژی‌های پیچیده و تخصص IT قابل توجه. |
| سرعت و انعطاف‌پذیری | معمولاً سریع و انعطاف‌پذیر برای کسب‌وکارهای کوچک. | میتواند سریع باشد، اما انعطاف‌پذیری بسته به طراحی آن دارد. |
| دسترس‌پذیری | دسترسی آسان و جهانی به منابع. | دسترسی محدود به سازمانهای خاص. |
| مدل هزینه | مدل مصرف پرداخت به ازای استفاده. |
مدل هزینههای اولیه و عملیاتی، معمولاً هزینههای بالاتری دارد. |
جمع بندی
ابرهای خصوصی به عنوان یک راهکار مناسب برای سازمانهایی که نیاز به کنترل و امنیت بیشتری بر روی دادهها و زیرساخت‌های خود دارند، شناخته می‌شوند. این مدل سرویس ابر، با فراهم کردن زیرساختی اختصاصی، به شرکت‌ها این امکان را میدهد که عملکرد قابل پیش‌بینی و امنیت بهتری را تجربه کنند. با توجه به هزینههای اولیه قابل توجه برای راهاندازی و نگهداری ابرهای خصوصی، این گزینه برای سازمانهایی که نیازهای منابع آنها قابل پیش‌بینی است، مناسب‌تر می‌باشد. ابرهای خصوصی به سازمانها کمک میکنند تا با اطمینان بیشتری به فعالیت‌های خود ادامه دهند و در عین حال به حفظ دادههای حساس خود بپردازند.
سوالات متداول
1-آیا ابر خصوصی گرانتر از ابر عمومی است؟
بله، هزینههای اولیه راهاندازی ابر خصوصی معمولاً بالاتر است.
2- چه سازمانهایی بهتر است از ابر خصوصی استفاده کنند؟
سازمانهایی که دارای دادههای حساس هستند یا نیاز به کنترل و امنیت بیشتری دارند، مانند سازمانهای مالی، بهداشتی، حقوقی و دولتی، بهتر است از ابر خصوصی استفاده کنند.
3- چگونه میتوانم امنیت ابر خصوصی خود را افزایش دهم؟
استفاده از فایروالهای پیشرفته، سیستمهای تشخیص نفوذ، رمزنگاری دادهها، و کنترلهای دسترسی میتواند به افزایش امنیت کمک کند.
4- آیا میتوانم از ابر خصوصی به ابر عمومی منتقل شوم؟
بله، بسیاری از سازمانها از مدلهای هیبریدی استفاده میکنند که به آنها اجازه میدهد تا بهصورت ترکیبی از ابر خصوصی و عمومی بهرهبرداری کنند.
