با پیشرفت تکنولوژی استفاده روزمره ما از دستگاه‌های مختلف، نظیر کامپیوتر، لپ‌تاپ، گوشی هوشمند، تبلت و… در طول شبانه‌روز به میزان بسیار زیادی نسبت به گذشته افزایش یافته است. افراد این دستگاه‌ها را برای انجام کارهای متنوعی مانند ارتباطات، وب‌گردی، امور اداری، مهندسی و… به کار می‌برند. اما با پیشرفت تکنولوژی، همواره نگرانی‌ها در زمینه حفظ امنیت و حریم خصوصی در برابر تهدیدهایی همچون فیشینگ و حملات سایبری نیز به طور مداوم افزایش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل با هدف بالا بردن آگاهی کاربران، روز ۳۰ نوامبر (9 آذر) روز جهانی امنیت رایانه نامیده شده است که این روز در برخی از کشورها تعطیل می‌باشد.
تاریخچه روز امنیت رایانه
روز امنیت کامپیوتر، برای اولین بار در سال ۱۹۸۸ در تقویم جهانی قرار گرفت، دقیقاً همان زمانی که کامپیوترها در جهان مورد استفاده و استقبال بسیار بالایی قرار گرفتند. هرچند هک و ویروس‌ها تقریباً از اوایل دوران مدرن کامپیوتر حضور قابل توجه‌ای را داشتند و تکنولوژی‌ها در حال تکامل و پیچیده‌تر شدن بود، اما با پیشرفت این تکنولوژی‌ها، ریسک‌های امنیتی به شدت افزایش یافته و داده‌های بیشتری از کاربران در معرض خطر قرار گرفته‌اند.زیرا کامپیوترها راه خود را به اینترنت پیدا کرده بودند و کاربران با ورود به بانک‌ها، ایمیل‌ها، چت‌ها و کسب و کارهای اینترنتی اکنون بیشتر از قبل مورد تهدیدات امنیتی قرار میگرفتند.
با افزایش استفاده از رایانه و تکنولوژی اطلاعات، ذخیره داده‌ها در کامپیوترها و دستگاه‌های مختلف به میزان مهم‌تری نسبت به گذشته افزایش یافت، که این امر باعث ارزشمندتر شدن داده‌ها برای هکرها شد. به همین دلیل، امنیت و حفظ اطلاعات به یکی از مشکلات اصلی آن زمان تبدیل شد، و از سال ۱۹۸۰ تصمیم گرفته شد تا با برگزاری یک روز اطلاع‌رسانی با نام “روز امنیت کامپیوتر”، آگاهی کاربران در زمینه امنیت رایانه و حفظ اطلاعات را افزایش دهد.
شکل گیری روز امنیت کامپیوتر ناشی از تهدیدات سایبری در طول دوران تاریخ است که نیاز به توجه ویژه به امنیت اطلاعات و سیستم‌های رایانه‌ای را احساس کرده است. در ادامه، به مهمترین رویدادهای امنیتی در طول دوران تاریخ تا کنون خواهیم پرداخت.
مهمترین رویدادهای امنیت سایبری در طول تاریخ جهان
تاریخچه روز امنیت رایانه به دورانی بازمی‌گردد که با ظهور اولین تهدیدهای سایبری، نیاز به توجه ویژه به امنیت اطلاعات و سیستم‌های رایانه‌ای احساس شد. در ادامه، به برخی از مهمترین مراحل و رویدادهای تاریخی در توسعه روز امنیت رایانه پرداخته می‌شود:
- دهه 1960:
با ظهور اولین کامپیوترها و شبکه‌های محلی، مشکلات امنیت در همان ابتدا مطرح شد، اما در این دوران، نگرش به امنیت به عنوان یک چالش اساسی به نظر نمی‌رسید.
- دهه 1970:
با گسترش استفاده از کامپیوترها در ادارات و شرکت‌ها، نیاز به حفاظت از اطلاعات و داده‌های شخصی ایجاد شد. در این دوره شاهد اولین تهدیدات نرم افزاری بودیم.
- دهه 1980:
با ظهور اینترنت و شبکه‌های متصل به یکدیگر، تهدیدات امنیتی رایانه‌ای به شدت افزایش یافت. در سال ۱۹۸۸، اولین ویروس کامپیوتری به نام “ویروس موریس” کشف شد. این ویروس، که توسط یک دانشجو ساخته شده بود، به سرعت در شبکه‌های دانشگاهی گسترش یافت و همچنین اولین انتقال‌های خودکار ویروس در جهان بود.
- دهه 1990:
با افزایش تعداد کاربران اینترنت و اتصال هرچه بیشتر دستگاه‌ها به شبکه، حملات سایبری بیشتر و پیچیده‌تر شدند. در این دوره، مفهوم امنیت رایانه به عنوان یک ضرورت جدی در توسعه فناوری و ارتباطات مطرح شد.
- دهه 2000:
با افزایش استفاده از اینترنت در حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی، حملات سایبری به شکل گسترده‌تری رخ دادند. واکنش به این تهدیدات منجر به ایجاد تجارت امنیت سایبری، توسعه استانداردها و قوانین مربوط به امنیت، و برگزاری روز جهانی امنیت رایانه شد.
- دهه 2010:
تهدیدات به دلیل پیشرفت فناوری و تکنولوژی بسیار پیچیده‌تر از قبل شده بود و همچنان در حال افزایش بودند. موضوعاتی همچون حملات داده‌سرقتی، رمزنگاری اطلاعات، و حملات DDoS به عنوان پیچیده ترین و گسترده ترین چالش‌های امنیتی مطرح شدند.
- دهه 2020 دوره کنونی:
با پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء (IoT)، و تکنولوژی‌های نوظهور، چالش‌های امنیتی نیازمند راهکارهای نوین به نسبت گذشته شده‌اند. امروزه، روزهای ملی و جهانی امنیت سایبری به منظور افزایش آگاهی و حفاظت در برابر تهدیدات سایبری هر ساله برگزار می‌شوند.
واقعیت امنیت کامپیوتر چیست؟ آمار و ارقام نگران‌کننده جهانی
- تعداد حملات سایبری در روز در سال 2018 بیش از 80,000 حمله.
- 21 درصد فایل‌ها در دنیا محافظت نشده هستند.
- 41 درصد شرکت‌ها با بیش از یک هزار فایل حساسی دارند که بدون هیچ محافظتی هستند.
- 70 درصد سازمان‌ها معتقدند خطرات امنیتی در سال 2017 به طرز قابل توجهی افزایش پید کرده است.
- 69 درصد سازمان‌ها بر این باورند که خطرات امنیتی کامپیوتری را نمی‌توان با نرم‌افزارهای ضد ویروس مسدود کرد.
- 65 درصد افراد شرکت‌ها رمز عبور عمومی خود را عوض نمی‌کنند.
- 600 درصد افزایش حملات اینترنت اشیا افزایش داشته است.
راهکارهای محافظت از داده ها و امنیت رایانه
به روز نگه داشتن سیستم عامل و برنامه ها سیستم
به‌روز نگه داشتن سیستم عامل و نرم‌افزارها یکی از مهمترین واقعیت‌های امنیتی در فضای دیجیتال است. این اقدام باعث کاهش قابل توجه تعداد زیادی از تهدیدات امنیتی می‌شود که ممکن است به سیستم شما آسیب برساند. بنابراین، به روز نگه داشتن سیستم عامل و برنامه‌ها یک اقدام اساسی است که در حفاظت از امنیت سیستم شما و جلوگیری از حملات سایبری بسیار مؤثر است.
استفاده از رمزهای قدرتمند
استفاده از رمزهای قدرتمند یکی از مهمترین اقدامات در حفظ امنیت حساب‌ها و اطلاعات شخصی در فضای دیجیتال است. رمزهای قدرتمند و غیر قابل هک باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند تا امنیت اطلاعات را تضمین کنند. در ادامه ویژگی‌هایی که رمزهای قوی و مقاوم در برابر هک دارا هستند، آورده شده است:
- پیچیدگی:
رمزهای قدرتمند باید شامل ترکیبی از حروف کوچک و بزرگ، اعداد، نمادها، و حروف خاص باشند. این پیچیدگی باعث افزایش مقاومت در برابر حملات برنامه‌های کرک و دیگر حملات کمبود کاراکترها می‌شود.
- طول مناسب:
رمزهای قوی باید دارای طول کافی باشند. رمزهایی با طول حداقل ۱۲ کاراکتر بهترین امانت را فراهم می‌کنند.
- تنوع:
از تکرار و استفاده مکرر از رمزها برای اکانت‌های خود اجتناب کنید. هر حساب باید یک رمز منحصر به فرد داشته باشد. این اقدام باعث جلوگیری از تأثیر گذاری حملات کلمه عبور تکراری می‌شود.
- عدم استفاده از اطلاعات شخصی:
از استفاده اطلاعات شخصی قابل حدس مانند نام، تاریخ تولد، یا اطلاعات آسان برای دیگران، پرهیز کنید.
- تغییر دوره‌ای رمز:
رمزها باید به طور دوره‌ای تغییر کنند. تعیین یک فراز زمانی برای تغییر رمز مثل هر شش ماه یا یکسال، امنیت را افزایش می‌دهد.
- استفاده از مدیر کلمات عبور:
برنامه‌های مدیریت کلمات عبور می‌توانند به شما کمک کنند تا رمزهای قوی ایجاد کنید و آنها را به‌روز نگه دارید.
- عدم اشتراک رمزها:
هر حساب باید یک رمز منحصر به فرد داشته باشد، و اشتراک رمزها بین حساب‌ها توصیه نمی‌شود.
- مصونیت در برابر ترکیبات معروف:
از استفاده از ترکیبات شناخته‌شده مانند “password” یا “123456” خودداری کنید، زیرا این ترکیبات به راحتی توسط حملات واژه‌نامه (Dictionary Attacks) تشخیص داده می‌شوند.
استفاده از فایروال (Firewall)
استفاده از فایروال (Firewall) یکی از اصلی‌ترین راهکارها برای افزایش امنیت رایانه و حفاظت از شبکه است. فایروال در واقع ترافیک شبکه را مورد ارزیابی قرار داده و از ورود حملات به سیستم جلوگیری می‌کند. در ادامه به برخی از ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن اشاره خواهیم کرد.
- مسدود کردن دسترسی غیرمجاز
- کنترل دسترسی کاربران
- جلوگیری از حملات DDoS
- رمزنگاری ترافیک
- شناسایی و مسدود کردن حملات فیشینگ
- مانیتورینگ و گزارش‌دهی
- استفاده از فایروال سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
- آپدیت و تنظیمات منظم
استفاده از آنتی ویروس‌ها
استفاده از نرم‌افزار آنتی‌ویروس به عنوان یک لایه مهم از امنیت سایبری کامپیوتر سیستم، اطلاعات شما را از ویروس‌ها و تهدیدات مختلف محافظت می‌کند. بهتر است همواره از یک نرم‌افزار آنتی‌ویروس به‌روز و قدرتمند استفاده کرده و آن را با سایر راهکارهای امنیتی ترکیب کنید.
استفاده از سرور مجازی
استفاده از سرورهای مجازی ابری می‌تواند به حفظ امنیت و اطلاعات شما کمک زیادی کند. در ادامه به نحوه استفاده سرور مجازی برای حفظ امنیت و اطلاعات را مشاهده خواهیم کرد.
جداسازی منابع
در سرورهای مجازی، منابع محاسباتی مثل CPU، RAM و فضای دیسک به صورت مجازی و تجزیه‌تحلیل شده بین سرویس‌دهنده‌ها قرار می‌گیرند. این منجر به جدا سازی منابع بین مختلف سرورها می‌شود و از امکان تداخل و تاثیرات منفی بر روی یکدیگر جلوگیری می‌کند.
افزایش امنیت سیستم
با اجرای سرور در محیط مجازی، هر VPS به عنوان یک سیستم مجزا عمل می‌کند. اگر یک VPS تحت حمله قرار گیرد، امکان گسترش این حمله به سایر VPSها به دلیل جدا بودن منابع، کاهش می‌یابد.
مدیریت دسترسی
با استفاده از سرورهای مجازی، میتوانید به راحتی دسترسی‌ها را مدیریت کنید. هر VPS می‌تواند دارای یک سیستم عامل و کنترل کامل بر روی نصب نرم‌افزارها و تنظیمات خود باشد، که به شما امکان مدیریت دقیقتری از امنیت را می‌دهد.
پشتیبانی از افزونه‌های امنیتی
با استفاده از سرورهای مجازی، میتوانید از افزونه‌ها و ابزارهای امنیتی مختص به این نوع سرورها استفاده کنید. به عنوان مثال، فایروالها، نرم‌افزارهای ضد ویروس، و سیستم‌های حفاظت از حفظ اطلاعات.
آسانی در پیاده‌سازی تغییرات امنیتی
با توجه به جدا بودن سرورهای ابری، امکان اعمال تغییرات امنیتی به صورت مستقل بر روی هر سرور وجود دارد. این امکان به مدیران سیستم این اجازه را می‌دهد که بر اساس نیازها و تغییرات امنیتی، به سرعت تغییرات را اعمال کنند.
پنهان کردن هویت سرور
با استفاده از سرورهای مجازی، میتوانید هویت و مکان دقیق سرورهای خود را پنهان کنید که این اقدام می‌تواند به عنوان یک لایه اضافی از امنیت در برابر حملات مختلف عمل کند.
پیاده‌سازی بکاپ و بازیابی آسان
با استفاده از سرورهای مجازی، میتوانید بکاپ‌های دوره‌ای از اطلاعات خود ایجاد کرده و در صورت نیاز به سرعت آنها را بازیابی کنید. این کار امکان بازگردانی سریع سیستم پس از حملات یا مشکلات فنی را فراهم می‌کند.
بک آپ (Backup)
بک‌آپ گیری یکی دیگه از روش‌های حفظ داده‌ها و اطلاعات است که به تقویت امنیت نیز کمک خواهد کرد، در ادامه چگونگی کمک بکاپ به امنیت را مشاهده خواهید کرد.
بازیابی اطلاعات
بک‌آپ به شما این امکان را می‌دهد که در صورت از دست رفتن یا از بین رفتن اطلاعات به هر دلیلی، به سرعت اطلاعات خود را بازیابی کنید. این عمل به نوعی مانند یک وسیله اضطراری عمل می‌کند و در مواقع مورد نیاز به بازیابی اطلاعات فوری دارید.
مقابله با حملات رمزگذاری مخرب (Ransomware)
حملات رمزگذاری مخرب یکی از تهدیدات شایع در دنیای دیجیتال است. با داشتن بک‌آپ منظم، در صورت حمله به اطلاعات توسط این نوع حملات، میتوانید به سرعت به نسخه‌های سالم و پیشین اطلاعات بازگردید.
حفاظت از اطلاعات حساس
اطلاعات حساس و ارزشمند، همچون اطلاعات مالی، اطلاعات مشتریان، و داده‌های حساس سازمانی، نیاز به حفاظت و بازیابی مطمئنی را دارند. بک‌آپ، این امکان را فراهم می‌کند تا از داده‌های حساس در مقابل اتفاقات ناخواسته محافظت کنید.
مقابله با خرابی سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری
خرابی‌های سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری ممکن است به از دست رفتن اطلاعات منجر شوند. با داشتن بک‌آپ منظم، میتوان به راحتی از یک وضعیت پیشین برگشت و از اثرات منفی خرابی‌ها جلوگیری کرد.
تهیه نسخه از پیش برای امور توسعه و تست
بک‌آپ‌های منظم می‌توانند به توسعه‌دهندگان در تست و توسعه نرم‌افزارها کمک کنند. آنها می‌توانند از بک‌آپ‌ها برای ایجاد یک محیط تست یا توسعه با ویژگی‌های مشابه به محیط تولیدی استفاده کنند.
پیشگیری از از دست رفتن داده‌ها در مواجهه با خطاها
در صورت بروز خطاهای ناخواسته یا اشتباهات انسانی، ممکن است اطلاعات از دست بروند. بک‌آپ منظم این امکان را فراهم می‌کند که در صورت بروز خطا، به سرعت به وضعیت قبل از خطا بازگردید.
پیشگیری از از دست رفتن اطلاعات در مواجهه با حوادث طبیعی
حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله، حریق و … ممکن است باعث از دست رفتن داده‌ها شوند. با داشتن بک‌آپ‌های موثر، میتوان به سرعت اطلاعات را پس از چنین حوادثی بازیابی کرد.
مواجهه با تغییرات ناخواسته
گاهی اوقات تغییرات ناخواسته در سیستم ممکن است به از دست رفتن اطلاعات منجر شوند. با داشتن بک‌آپ‌های منظم، میتوان به سرعت به وضعیت پیشین بازگشت.
احراز هویت چند عاملی (MFA)
احراز هویت چند عاملی (MFA) یک روش امنیتی است که از کاربران در هنگام ورود به یک سیستم یا خدمات آنلاین، پس از وارد کردن رمز عبور نیاز به یک مرحله دیگه برای تایید و ورود به سیستم را دارد که روش‌های مختلفی برای احراز هویت چند عاملی وجود دارد.
روش‌های احراز هویت چند عاملی:
تایید هویت از طریق تلفن همراه (SMS یا تماس تلفنی)
در این حالت، یک کد احراز هویت در لحظه به تلفن همراه کاربر ارسال می‌شود و کاربر باید این کد را در صفحه ورود وارد کند.
استفاده از نرم‌افزارهای احراز هویت دومی (Authenticator Apps)
این نرم‌افزارها معمولاً یک کد پویا تولید می‌کنند که باید که باید از اپلیکیشن مورد نظر کد را همان لحظه دریافت کنید، این کد دائما در حال تغییر است. از بهترین اپلیکیشین‌های احراز هویت با کد پویا میتوان به Google Authenticator و Microsoft Authenticator اشاره کرد.
احراز هویت از طریق اثر انگشت
از اطلاعات بیومتریک مانند اثر انگشت و یا فیس آیدی برای احراز هویت استفاده می‌شود. در این روش دستگاه شما باید یکی از قابلیت‌های اثر انگشت یا ورود با چهره را پشتیبانی کند.
احراز هویت از طریق ایمیل یا نام کاربری و گذرواژه دومی
در این روش، علاوه بر نام کاربری و گذرواژه، یک مرحله اضافی از احراز هویت از طریق ایمیل یا نام کاربری و گذرواژه دومی ارسال می‌شود که با باورد کردن آن میتوانید به سیستم مورد نظر ورود داشته باشید.
برای فعال کردن هر کدام از روش‌های گفته شده نیاز به پشتیبانی سیستم استفاده شده از هر کدام از روش‌ها را خواهید داشت، تا با اضافه کردن یک لایه امنیتی به نحوه ورود به سرویس مورد نظر امنیت را به حداکثر برسانید.
وصله امنیتی (Patch)
وصله امنیتی یا Patch به تغییرات یا به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری مورد نیاز برای رفع آسیب‌پذیری‌ها، بهبود عملکرد، یا افزودن ویژگی‌های جدید به یک برنامه یا سیستم اطلاق می‌شود. این به‌روزرسانی‌ها می‌توانند شامل تغییرات در کدهای برنامه، تصحیح خطاها، و افزودن قسمت‌های جدید به نرم‌افزار باشند.
اهمیت وصله‌های امنیتی به این دلیل است که زمانی که یک نرم‌افزار یا سیستم عملکرد می‌کند، ممکن است مشکلات امنیتی پدید آیند. تهدیدهای جدید، آسیب‌پذیری‌ها و مشکلات امنیتی مختلفی که توسعه‌دهندگان نرم‌افزار یا سازندگان سیستم در زمان عرضه محصول نمی‌توانند پیش‌بینی کنند. به همین دلیل، وجود مکانیزمی برای تصحیح این مشکلات بسیار حیاتی است.
یا سطح دسترسی Permissions
مدیریت سطح دسترسی یکی از مهمترین قابلیت‌هایی است که در امنیت اطلاعات و سیستم‌ها نقش دارد. سطح دسترسی به افراد یا نرم‌افزارها اجازه می‌دهد که به منابع مشخصی مانند فایل‌ها، دایرکتوری‌ها، سرویس‌ها یا توابع خاص دسترسی پیدا کنند. به طور کلی، مدیریت صحیح سطح دسترسی به امنیت اطلاعات و اطمینان از حفظ حریم خصوصی و امانت اطلاعات کمک می‌کند.
آموزش امنیت رایانه
آموزش افراد در زمینه امنیت اطلاعات یک جزء حیاتی در تقویت امنیت سازمان یا جامعه است. این آموزش‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا بهترین شیوه‌ها و روش‌های حفاظت از اطلاعات حساس را درک کنند و از تهدیدات امنیتی جلوگیری کنند.
روز امنیت رایانه
روز امنیت رایانه به عنوان یک رویداد سالانه در جهان برگزار می‌شود، به تأکید بر اهمیت حفاظت از اطلاعات و امنیت سایبری می‌پردازد. این روز فرصتی فراهم می‌کند تا افراد و سازمان‌ها به موضوعات مربوط به امنیت رایانه نیز اهمیت دهند. در این روز در سرتاسر جهان، برنامه‌های آموزشی، همایش‌ها، و فعالیت‌های آگاهی‌آفرینی برگزار می‌شوند تا افراد با چالش‌ها و تهدیدات امنیت سایبری آشنا شوند و نکات کلیدی مانند مدیریت گذرواژه، تشخیص حملات فیشینگ، و حفاظت از اطلاعات را فراگیرند. این روز همچنین فرصتی است تا سازمان‌ها به سیاست‌ها و تدابیر امنیتی خود نگاهی دقیق‌تر بیندازند و اقدامات بهبودی را در جهت تقویت امنیت سایبری انجام دهند.
سوالات متدوال
1- روز امنیت رایانه چه روزی است؟
روز ۳۰ نوامبر (9 آذر) روز جهانی امنیت رایانه در جهان است.
2- هدف از روز امنیت رایانه‌ای چیست؟
هدف بالا بردن آگاهی و راه‌های مقابله با نفوذ و حملات سایبری است.
3- خطرات امنیتی رایانه‌ای شمال چه مواردی است؟
خطرات امنیت رایانه‌ای شامل مواردی مثل سرقت داده‌ها،مختل کردن سیستم، از دست دادن اطلاعات و… است.
چقدر خوبه که اطلاعات تمام کاربران تکنولوژی تو هر سنی بالا بره تو روز امنیت رایانه
ممنون از نظر شما